In de juli/augustus-uitgave van Eigen Huis magazine werd aandacht gegeven aan het rapport van bureau Berenschot over het Amsterdamse erfpachtstelsel (“Rapport kraakt Amsterdams erfpachtstelsel”).
Hoewel dit rapport zich richt op erfpacht in Amsterdam waar een aantal specifieke regelingen van toepassing zijn, komen een groot aantal algemene knelpunten rond erfpacht aan de orde die ook gelden voor andere erfpachtsituaties in Nederland.
Het zou daarom goed zijn wanneer de vereniging Eigen Huis een algemeen standpunt over erfpacht inneemt. Wat mij betreft zou dat moeten zijn dat erfpacht niet meer van deze tijd is omdat het een overeenkomst tussen ongelijkwaardige partijen betreft. Daarbij zijn de contracten voor de meeste erfpachters vrijwel onbegrijpelijk en is vanuit de overheid heel beperkte rechtsbescherming (er is bijvoorbeeld geen toezicht door de AFM of een vorm van consumentenbescherming).
Het blijkt vrijwel onmogelijk om erfpacht te baseren op objectieve, transparante en acceptabele uitgangspunten. In de praktijk leidt erfpacht tot veel onzekerheid en vaak tot knellende situaties waarbij de erfpachter meestal aan het kortste eind trekt. Gevolgen waarbij erfpachters er enorme bedragen bij inschieten en situaties van gedwongen verhuizing zijn helaas geen uitzondering.
Eigen Huis zou dus naar mijn mening moeten pleiten voor:
- geen nieuwe erfpachtcontracten meer toestaan (naar ik begreep is dit in Duitsland ook het geval),
- afschaffen van erfpacht met een goede en evenwichtige overgangsregeling met oog voor de belangen van zowel grondeigenaren als erfpachters met als eindresultaat dat de erfpachters de grond kunnen kopen,
- in de tussenliggende periode toezicht op evenwichtige en rechtvaardige contractnaleving tussen partijen.
De historische redenen voor erfpacht zijn alle achterhaald. De maatschappelijk en economische doelen die grondeigenaren nu aanvoeren om het systeem in stand te houden en te rechtvaardigen kunnen allemaal ook zonder erfpacht en vaak beter op een andere wijze worden gerealiseerd.
Als Eigen Huis het onderwerp zou willen oppakken en zou willen horen tegen welke situaties erfpachters aanlopen, zou bijvoorbeeld een gesprek met de Stichting Erfpachters Natuurmonumenten (SENM) achtergrondinformatie kunnen geven. SENM vertegenwoordigt de belangen van haar leden die erfpachter zijn van Natuurmonumenten en is daarmee waarschijnlijk een goed voorbeeld tegen welke problemen erfpachters zoal aanlopen.