Het minimale verwarmingsvermogen wordt natuurlijk bij hogere buitentemperaturen gevraagd.

De meeste (kleine) warmtepompen met inverter nemen in de laagste stand ca. 400W uit het net op en produceren hiermee tussen de 1,8 en 2,2 kW (COP 4,5 - 5,5) (afhankelijk van het merk/type)

Dit geldt voor buitentemperaturen tussen de ca. 10°C en de stookgrens.

Just my 2 pWh

De Bosch elek. cv heeft ook een adaptieve en PID regeling. Pendelen wordt hiermee minder/voorkomen en is de kamertemperatuur gelijkmatiger dan met een gasketel. De bediening en werking lijkt verder erg op elkaar. Warmte wanneer je het wilt. 

Airco's werken ook snel. Een combinatie van een trage en snelle warmtebron lijkt mij het meest praktisch. Het trage systeem voor een basistemperatuur en het snelle voor het (apart) reguleren, wat ook een vereiste is.

Een WP is een trager systeem en werkt met een stooklijn. Elke verandering kan dagen duren voordat het verschil merkbaar is. 

Het is (nog) geen plug-and-play systeem. Het vergt inzicht en kennis wat nog lang niet overal voldoende aanwezig is. De geroemde hoge Cop schiet snel naar beneden bij een suboptimale installatie, afstelling en gebruik. 

In het Bouwbesluit lees ik nog het volgende;

Artikel 6.55 Systeemeisen | Bouwbesluit Online

"In beginsel moet de apparatuur de temperatuur kunnen reguleren per verblijfsruimte. In het geval dat meerdere aan elkaar grenzende kamers onderdeel uitmaken van dezelfde thermische zone mag de zelfregulerende apparatuur ook de temperatuur per verblijfsgebied reguleren. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij aan elkaar grenzende kantoorruimtes, een open keuken of zeer kleine woningen."

Een appartement behoort al snel tot een verblijfsgebied. Dan mogen blijkbaar losse elek. toestellen centraal worden aangestuurd als een systeem. Een elek. cv doet effectief hetzelfde en zou dan ook moeten mogen, vind ik.

Het apart reguleren van de temperatuur in verblijfsruimtes lijkt me overigens niet makkelijk met een trager systeem als een WP. Zeker niet bij vloerverwarming, tenzij het dagen mag duren.

Over de vereiste energie prestatie. Ik heb 100% groene stroom via mijn energie contract. Dan zou de energiemix op mij niet van toepassing moeten zijn. 

Al heb je een contract met 100 % atoomstroom.

Het bouwbesluit heeft totaal niets te maken met de hoeveelheid groene stroom. Het bouwbesluit bestaat dan ook van af een tijd dat er nog geen enkele zonnepaneel of windturbine bestond.

Het bouwbesluit is er namelijk tegen het overbelasten van het elektriciteitsnet.

Als je er van uit gaat dat je met een alternatieve warmteopwekker hetzelfde (comfort) wil bereiken dan met een cv-ketel kan je gewoon omrekenen:

Stel huidig gasverbruik 500 m³ voor cv - met een rendement van ca. 95%
= ca. 4640 kWh aan warmte = elektrische energie per jaar
- de warmtelast (in kW) bij lage buitentemperaturen is een ander verhaal

Met de prijzen voor gas (9,7694 kWh/m³) en de kWh-prijs van stroom kan iedereen uitrekenen wat de verbruikskosten bij de overgang op elektrisch verwarmen zijn (bij COP=1 verwarmen).
Als dat wettelijk niet met een elektrische cv-ketel mag heb je helaas pech. Een installateur mag dit dan ook niet installeren.

Ga je  dan spelen met IR-panelen en plaatselijke verwarming ben je natuurlijk appels met peren aan het vergelijken. Het huidige bouwbesluit gaat van een bepaalde manier van ruimteverwarming en bepaalde kamertemperaturen en opwarmsnelheden uit - plaatselijke stralingswarmte o.i.d. is niet genormeerd en vermoedelijk ook niet te standaardiseren.

Dus een woning die bij een verkoop niet aan het bouwbesluit voldoet is in feite onverkoopbaar.

Wat er nog aan uitvoeringsbepalingen en handhaving met de toekomstige wetgeving (Energiewet, Warmtewet) nog op ons afkomt - (officieel) geen idee.

NB.
Voor airco's en warmtepompen moet je bepaalde aannames over het verwarmingsrendement maken. (afhankelijk van o.a. de nodige aanvoertemperaturen en de buitentemperaturen).

Bij airco's en warmtepompen gelden bepaalde geluidslimieten op de erfgrens
- gemeentes moeten in voorkomende gevallen handhavend optreden en doen dit ook.
Helaas moeten veel airco installateurs hier nog aan wennen.

Eventueel moet een airco/wp verplaatst of in het ergste geval verwijderd worden,
met een beetje geluk is een (dure) omkasting voldoende.
 

 500 m3 aardgas à  € 1,20 =  € 600,-

           4640 kWh à € 0,30  = € 1392,.

Verschil                                    €   792,-

Minus ca € 300,-  aan vaste lasten gasaansluiting netbeheerder en energieleverancier en onderhoud aan de aardgas cv ketel.  Als je zonder een zwaardere kW aansluiting meterkast kan.

@Driepinter Ik heb me in mijn voorbeeld expliciet tot het gasverbruik voor cv beperkt - het eventuele gasverbruik voor warm water is heel individueel en het (jaar)rendement is sterk variabel.

Dus het gaat om om een hybride opstelling zoals ook in de topictitel staat.

De vaste kosten van ca. € 450,- blijven dus behouden.
(netbeheer Liander 2024 € 247,-, vaste leverancierskosten ca. € 80,- en ketelonderhoud ca. € 120,-)

Mbt de energie prestatie. Vorig jaar was bijna de helft opgewekt via hernieuwbare bronnen.

Interessant artikel (achter een paywall); 

'Aircoverwarming verdient subsidie' (vakbladwarmtepompen.nl)

“95 procent van alle woningwarmtepompen die in Noorwegen in gebruik zijn, zijn airco's. In Nederland is lucht/lucht-verwarming echter niet populair, wat mede kan komen doordat er geen ISDE-subsidie voor kan worden aangevraagd.”

@B.V  Dit artikel ga ik zeker niet lezen, lijkt me eerder gesponsord door een lobbyclub.
“Wij van wc-eend adviseren . . .”

Citaat: “Ik woon in een appartement en verbruik heel weinig gas. Daarmee val ik onder de uitzonderingen (zie boven). Ik mag dus een elek. cv plaatsen en ben dit aan het overwegen. Blijkbaar geldt het als een backup in een hybride aanvulling op een warmtepomp. Zodoende kan ik dit als argument aanvoeren bij verkoop.”

Wat je hierboven schreef zou ik, als ik jou was, nog een keer overwegen.

Is een elektrische cv-ketel een goed alternatief voor een warmtepomp? - Radar - het consumentenprogramma van AVROTROS

In de uitzending van 8 april (gisteren) komen ook de verwarmingskosten van een elektrische cv-ketel in een appartementgebouw aan de orde. - Onbetaalbare ellende - zegt de bewonster.

Een elektrische cv-ketel als argument bij verkoop? - Kan zich tegen jou keren.

@darkfiber

Dank je. Ik heb de reportage en ook de reacties van Bosch-Nefit en Ti-Green bekeken. Blijkbaar mag een combi elek. cv-ketel wel. Geen woord over een hybride opstelling.

Ik heb eerder gelezen dat mensen juist minder kWh gebruiken met een elek. cv dan wat het volgens de berekeningen moet zijn. Dat zou wellicht kunnen aangezien velen in de praktijk geen HR gas ketel hebben.

Ik las op het tweakers-forum nog over een goedkoper alternatief als backup voor extra bijverwarming. Een kleine binnenunit L/W WP gaat het (voorlopig) niet worden. Dan had hierbij evt. ook de Econo gekund.

CV doorstoomverwarmer model G2 met duurzaam INCOLOY element en ingebouwde regel en maximaal thermostaat. (econo.nl)

@B.V Klopt- De elektrische “cv-ketel” mag niet als hoofdverwarming kunnen werken c.q. als zodanig ontworpen/geïnstalleerd zijn. Dit is quasi de “loop-hole” in de regelgeving.

Bij dezelfde manier van verwarmen kan een elektrische cv-ketel (met de huidige stroommix) nooit goedkoper, zuiniger of met minder CO2-uitstoot werken dan een HR cv-ketel. Dit is een feit.

De genoemde Econo mini-doorstromer van 3 kW valt in dezelfde categorie als de CVi etc..

Citaat ” Ik heb eerder gelezen dat mensen juist minder kWh gebruiken met een elek. cv dan wat het volgens de berekeningen moet zijn. Dat zou wellicht kunnen aangezien velen in de praktijk geen HR gas ketel hebben. “

Dat kan natuurlijk alleen als de ketel niet als HR ketel werkt (d.w.z. met zeer hoge retourtemperaturen).
Hier kan je makkelijk en goedkoop iets aan doen (cv-tuning).

Maar als ik naar de kosten kijk dan kan verwarmen met elektrische stroom (COP=1) nooit goedkoper zijn dan verwarmen met een HR-ketel. (Zie hier voor een simpele voorbeeldberekening)

@darkfiber

Vakbladwarmtepompen is van VMN Media. Ook Cobouw zit in hun portfolio. Het ging mij om Noorwegen. Zo'n groot aandeel van airco's had ik daar niet verwacht.

Besloten is per 2020 een energieprestatie van 1,45 te gebruiken voor verwarmingssystemen. Echter is deze 1,22 per 2023 en wordt snel lager door een groter aandeel hernieuwbare bronnen. Hiermee valt volgens mij de energie prestatie van een elek. cv ketel binnen de gestelde norm van 1,31 uit het bouwbesluit.

Primaire fossiele energiefactor elektriciteit op bovenwaarde (HHV) voor toepassing in de energieprestatienorm NTA 8800 - Energy.nl

Ik verbruik nog geen 210 m3 gas per jaar. Mijn gasketel staat goed afgesteld via cv-tuning. Met een elek. cv  ketel ben ik na aftrek van het ketelonderhoud al goedkoper uit. Daarbij geen vastrecht meer en lagere aanschafkosten. Alleen nog een kleine e-boiler voor tapwater. Deze kan 30 jaar mee, dubbel zo lang als een wp boiler. Met een setje zonnepanelen erbij ben ik voor ca. €4500,- klaar. Dat is incl. het FIR paneel in mijn douche.

De Econo doorstromer fungeert zoals de backup verwarming in veel L/W warmtepompen. In sommige warmtepompen is deze zelfs 9 kW.

Velen weten niet dat hun HR-gasketel slecht is afgesteld. Ik las dat het rendement hierdoor zelfs zo laag als tussen de 6 - 7 kWh kan zijn.

Hieronder een discussie over de genoemde COP-waardes in de TROSRADAR reportage. Een tabel van Milieucentraal wordt afgekraakt. Airco's komen er weer onterecht als energieslurpers vanaf.

Lucht/lucht warmtepomp om mee te verwarmen en te koelen - #2 - Duurzame energie en installaties - GoT (tweakers.net)

Zoals eerder aangegeven gaat het mij ook om de waarde van mijn woning. De negatieve beeldvorming en verwarring rondom de elek. cv ketel zal zeker zijn invloed gaan hebben en daarmee ook bij mij.

Ik ben erg benieuwd bij hoeveel mensen de terugverdientijd (TVT) van alle duurzame investeringen korter is dan 7 jaar (met subsidies) of 10 jaar (zonder subsidies), zoals eerder genoemd in de kamerbrief van minister De Jonge. Of anders op z'n minst korter dan de vervangingstijd.

@B.V  Energieprestatiefactor (inzet fossiele energie) 1,22 is dan idd. lager dan de arbitraire grens van 1,31 van het oude? bouwbesluit.
Misschien wordt in het nieuwe “bouwbesluit” c.q. in de uitvoeringsbepalingen nog iets aangepast?

Ik zou zeggen: Wachten we nog even af wat de reacties van de markt en de overheid zijn.
Ik kan me voorstellen dat dit nog tot diverse disputen en procedures leidt.

Los daarvan: De netbelasting is natuurlijk ook een factor en niet elke woning beschikt over de nodige aansluitcapaciteit, Als ik naar (oudere) appartementencomplexen kijk is waarschijnlijk/misschien de hoofdaansluiting de beperkende factor.
Hoe ziet het verder uit met de laadpalen van een complex etc.?

=> NETCONGESTIE? (Misschien black-out)

P.S.: Dat airco's in Noorwegen zo populair zijn ligt mijn inziens ook aan de beschikbare (goedkope) elektrische energie (en de betere infrastructuur?).

P.P.S.: GASKETEL: 6-7 kWh/m³ is wel heel laag en eigenlijk onmogelijk voor een cv-ketel.
Heel misschien voor de incidentele, ouderwetse gas-kachel.

Zelfs een VR-ketel met een retour van 65-70°C
komt nog op ca. 80-85% rendement b.w.. (ca. 8 kWh/m³)

@darkfiber

Ik wacht het nog minstens een jaar af. Ik wil er zelf ook achter kunnen staan. Wat het gaat worden zal moeilijk om te draaien zijn.

Ik las dat het rendement van een gasketel snel zakt als de installatie niet waterzijdig is ingeregeld.

@B.V Ik lees ook veel als de dag lang is - vaak zonder bron (helaas).

@darkfiber

Bij aanschaf/vervanging van een gasketel moet sinds vorig jaar dacht ik verplicht de cv installatie waterzijdig worden ingeregeld. Dat zal vast een goede reden hebben.

Als het inderdaad in het algemeen zo slecht gesteld is met het rendement van gasketels, dan kloppen vele berekeningen gebaseerd op de 9,7 kWh of 8,8 kWh per m3 gas niet meer. Ook niet denk ik bij het bepalen van het benodigde vermogen van een L/W warmtepomp op het Tweakers forum. Bij tapwater productie is er geen HR condensatie voordeel mogelijk toch?

@B.V Als je vermoed dat bij tapwater productie geen “HR condensatie voordeel” mogelijk is zal je wel een of meer reden hebben waarom dat zo is.

Ik ga je niet tegenspreken - ook dit heeft een of meer goede reden.

De andere cijfers 9,7kWh/m³ en 8,8kWh/m³ kan ik zonder verdere context helaas  niet plaatsen - welke berekeningen bedoel je precies?

En de samenhang met de berekening? van het benodigde vermogen van een L/W warmtepomp moet je even uitleggen.

@darkfiber 

Er wordt overal geschermd met getallen. Veel gebruikt is 1 m3 gas = 9,7 kWh. Dat klopt vast bij 1-op-1 omrekenen, maar niet als er uiteindelijk maar 6 -7 kWh van overblijft. Een gasketel rendement van 90% oftewel 8,8 kWh wordt ook veel gebruikt. Het verschil kan dus oplopen tot meer dan 30% extra verbruik. 

De Koevlaas-formule op het Tweakersforum gebruikt een factor 8 voor het gasverbruik in een jaar. Nu zal bij de meeste Tweakers de gasketel goed afgesteld staan, maar wellicht is niet alles ook goed waterzijdig ingeregeld. Vrijwel iedereen daar vindt de warmtepomp fantastisch.

Ik zag dat je over de Koevlaas-formule eerder ook wat hebt gezegd op het Tweakers forum.

1500 m3 gasverbruik bij een slecht afgestelde gas cv-installatie kan dus eigenlijk 1000 m3 zijn. Als bij iedereen de gas cv-installatie wel goed zou zijn afgesteld zal een warmtepomp zich veel minder snel terugverdienen of misschien helemaal niet.

Eigenhuis heeft de warmtepomp ook al 'omarmd' met de Quatt. Dat terwijl ze zeggen in het mei-blad op blz. 69 dat ze voor belangenbehartiging een standpunt innemen dat ervoor zorgt dat de mensen met de laagste budgetten ook mee kunnen doen aan de verduurzamingsopgave. Vandaar dat ze voor de aanschaf van zonnepanelen een gemiddelde terugverdientijd van zeven jaar hanteren. Dat zal eerder 10 jaar worden met de huidige terugleverkosten van energie leveranciers. 

De laagste budgetten? Velen kunnen al niet eens rondkomen.

Dat klopt. Door de (extra) warmtewisselaar waar het verbrandingsgas (met dus nog de waterdamp van het verbrande aardgas  (CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O ) langt gaat, gaat alleen het, hopelijk afgekoelde, retourwater van de radiatoren. 

 Als u, ondanks het verbod in het bouwbesluit, toch een elektrische cv-ketel neemt, zal u uw elektrische aansluiting waarschijnlijk moeten verzwaren. En dus juist een veel hoger vastrecht. 

 Daarnaast is elektriciteit per kWh duurder dan aardgas. Tenzij u een dynamisch contract zou nemen en alleen 's nachts of in het weekend wil gaan verwarmen als er voldoende windenergie is.

 Gezien de overbelasting voor het stroomnet lijkt mij het verplicht verwijderen van elektrische cv ketels of een verplicht dynamisch energiecontract een goede maatregel. Ze waren sowieso al verboden.

@Driepinter   Ik weet trouwens van minimaal 2 merken HR-ketels waar ook bij tapwaterbereiding ruime “condensatie” optreed, bij andere, ‘moderne’ HR-ketels krijg je ook condensatie, zei het in mindere mate.

Algemeen: Slecht afgestelde gasgestookte cv-ketels bestaan niet meer.
Sinds de nieuwe gastketelwet is dit onmogelijk - zeggen ze 
en wat betekent eigenlijk “slecht afgesteld”?

Alle nieuwe cv-installaties zijn in eerste instantie waterzijdig ingeregeld.
Bij oudere installaties kan dit wat lastiger worden, maar het is niet onmogelijk.

YMMV

P.S.: Van mij uit mag iedereen met een kleine woning of appartementje volledig elektrisch verwarmen - als de installatie maar aan de wettelijke normen en voorschriften voldoet.

Dat vind ik persoonlijk ook geen gek idee. De l/l warmtepomp bevalt prima voor ons. De hele oude cv doet alleen het warmwater en is voor de back up of bijzondere situaties.

Dat zou een elektrische cv ketel ook kunnen en veel goedkoper. Namelijk geen gasaansluiting en bijna geen onderhoud nodig (denk ik).

Ik denk ook na over andere optisch. Warmtepompboiler, warmtepomp, cop 1 boiler.

Het liefst had ik een warmtepomp op het dak, zoals veel huurhuizen bij renovatie in mijn woonplaats krijgen. Voor onderhoud/reparatie kan er van binnen uit een plaat weggehaald worden met 4 schroeven. Wat ik gezien heb is het nog hybride, maar moet zat als all elektric kunnen.

Voor een elektrische ketel hoeft wat mij betreft niet de elektravoorziening opgewaardeerd worden. 3 x 25 A is goed voor 17 kW. Alleen oppassen met EV opladen en extreem koken.

Installatie nieuwe cv-ketel waar ik bij was werd waterzijdige inregeling niet gecontroleerd. Vertrouwde schijnbaar volledig op mij (mijns inziens terecht). Maar een ander vroeg hoe hoog de cv radiatortemperatuur móet staan: Antwoord 60 graden. Het is dus nog steeds knudde.

Wettelijke regeling elektrische (weerstand en dus ‘inductie') is en blijft geen centrale regeling.

@Driepinter 

Er staat in het bouwbesluit geen specifiek verbod op elektrische cv ketels. Het kan ook op 1-fase. De energieprestatie is intussen veel lager, zie boven. Ik las op Tweakers dat er ook woningen opgeleverd werden met op de tweede verdieping een centrale thermostaat in de hal of overloop, terwijl dat geen deel is van een verblijfsgebied. Het moeten aaneen gesloten ruimtes zijn. 

Een tijd van 'drang en dwang' gaat vast nog komen, maar dan op zaken met een grotere impact. Zoals minder spullen kopen, minder vlees en zuivelproducten eten, minder autorijden en vliegen.

@darkfiber 

Voor mij zou de elek. cv ketel nu de beste oplossing voor verwarming zijn. Vorig jaar was mijn gasverbruik nog lager; 140 m3 incl. tapwater. Familie van me woont in een vrijstaand huis en zij doen hetzelfde als ik. Het is gewenning en met een instelling, dat het ook prima anders kan. 

Ruim 75% van de cv installaties staat inefficiënt afgesteld en de energie besparingen lopen uiteen; van 10 - 20% of zelfs 30 - 40%. 

Hierover in Trouw vorig jaar (helaas achter betaalmuur); 
Inregelen van de cv: ik moet er nu toch echt aan geloven | Trouw

"Je cv-ketel en je radiatoren inregelen: het klinkt technisch, dus moeilijk, en dus als iets om liefst nog even uit te stellen. Maar nu ik in het najaar mijn cv-ketel wil vervangen door een warmtepomp, ontkom ik er niet meer aan. De bonus is echter fors: 30 tot 40 procent gas c.q. energiebesparing is geen uitzondering."

https://www.van-hout.com/duurzame-installaties/waterzijdig-inregelen/

"Waterzijdig inregelen

Bespaar 30% energie door waterzijdig inregelen                                                                                         Met een goed ingestelde cv-installatie of warmtepomp verbruik je minder energie en profiteer je van meer comfort. Uit onderzoek blijkt dat ruim 75% van de verwarmingsinstallaties in Nederland niet goed of zelfs zeer slecht is ingeregeld (kennisportaal ISSO). Dankzij waterzijdig inregelen bespaar je direct op energiekosten en gaat het comfort flink omhoog."
 

Wat ook meespeelt las ik via Tweakers hierover; 

"Een tweede oorzaak van een slecht ingeregelde installatie is dat het CV-systeem in de loop der jaren nog wel eens wil wijzigen. Door verbouwingen komt er bijv. een extra radiator bij, of verdwijnt er een radiator. Dit heeft invloed op je gehele CV-systeem. Een vertrek welke voorheen zonder problemen warm werd, kan nu ineens problemen geven."
 

Waar hebben we het over? 140 m³ NL-gas incl. sww? -

Geschat max. 40 m³ voor sww? → ca. 100 m³ voor cv

Hiervoor is een NL-cv-ketel niet ontworpen en 10 x te groot.

Waterzijdig inregelen is bij heel kort aan/uit zeker een uitdaging.
Het kan, maar is heel lastig om te doen.

Ik zou idd voor een elektrische verwarming kiezen, in welke vorm dan ook.
Warmwater met een kleine elektrische boiler.