Najaar 2019 lieten we onze eerste L/L Warmtepomp (Split-Unit airco) plaatsen. Toen nog met de intentie van bijverwarmen in voor en najaar. Via het VEH Forum (en enkele zelfgeplaatste Topic’s), raakte ik steeds dieper in de verwarmingsmaterie.
p zie voor een stukje historie: “Boerderij uit 1910” ]
Met onze positieve ervaring als verwarming en gesprekken met de ‘Klimaat Branche’, kwam ik er al snel achter dat hier maar matige (tot nauwelijks!) kennis was om de Airco ook als woningverwarming te benutten. Vanuit mijn ‘oude’ professie, ROC Docent “Installatie technieken & Toegepaste elektronica” met diverse bedrijven in gesprek gegaan. Oké, als belangstellende, niet belerend.
Met de kennis van nu (2024) kom ik voor het gebruiken van een Airco als warmtebron op 3 ‘Basis’-regels uit; Het vermogen ter overbruggen van de temperatuur (Delta-T), de inhoud van de (woon)ruimte en het warmteverlies berekening door isolatie en/of ventilatie.
Bij Delta-T, de te overbruggen temperatuur tussen binnen en buiten, gaat het al mis. Bij een Airco om te koelen wordt om het comfort (!) ‘standaard’ 10 graden aangehouden (34 gr. Buiten = 24 gr. Binnen).
Bij verwarmen is Delta-T echter fors groter. Met het huidige Airco aanbod tot wel 25 graden (-5 gr. Buiten, 20 gr. Binnen). En dan kom je op een fors hoger vermogensberekening uit.
De binnen-unit. Hier kom je ‘standaard’ uit op de wandunit. Deze zijn primair ontworpen voor koelen, vandaar de plaatsing vrijwel tegen het plafond! Hoog aan het plafond zit de (zomerse) warmte en na het koelen ‘valt’ (!) de gekoelde lucht haast vanzelf de woonruimte in.
Hoe anders als we willen verwarmen. De toch al warme lucht aan het plafond (vaak 1 á 2 graden warmer als op zithoogte), moeten we om circulatie te krijgen, eerst verder verwarmen. Vandaar dat Airco gebruikers deze vaak op 23 graden of hoger zetten. Om vervolgens met een krachtige (en hoorbare!) ventilator naar zithoogte te dwingen. Maar ook de uiste plaatsing is bepalend voor een optimale warmte verspreiding! Niemand wenst een hete luchtstroom in zijn nek. Hadden in 2019 al een discussies omdat wij de wandunit daarom centraal in de woonruimte wenste (!)
Isolatie (E-label) en zonlicht inval door de ramen op zuid en zuidoost (voor koelen een minpunt, in de winter een dikke plus!).
Nog onvoldoende bekend met bovenstaande, hebben ook wij in 2019 onze keuze door de “Klimaat Specialist” laten bepaald. Voor koelen (!) kwam deze uit op een ‘Split-Unit’ van ong. 2,8 kW. Wat wij zelf met het oog op ons verwarmingsdoel, afronden naar 3,5 kW (de “Klimaat Specialist” leek 2,5 kW voldoende!). Mede door de gekozen capaciteit, werkte het verwarmen in voor en najaar beter als verwacht. Alleen als het echt ging ‘winteren’, moest de CV het overnemen.
Tijden veranderen.
Hebben eind 2023 onze verwarming en koeling (Warmtestress) geëvalueerd. Met de 5 jaar opgedane kennis en ervaring ga ik op zoek naar verbetering(en). En laten ons niet (mis)leiden door een wispelturige Overheid of (tijdelijke) Energie subsidies. Daar zijn de investeringen te fors voor.
Uitgaande van de ervaringen komen er 2 systemen uit, Hybride uitbreiding aan de gas-CV of alles gescheiden houden en een zelfstandige Airco voor de woonruimte. Vanwege de investering en het geringe energie verbruik, valt de bodemwarmtepomp af. Ondanks de interessante “Quatt”- ontwikkelingen (!), viel al rekenende ook het Hybride systeem af. Onze semie-bungalow is met relatief weinig vermogen, mede door de optimale zon-inval in voor en najaar, goed te verwarmen. Zitten momenteel op 320 m3 gas, incl. sanitair water en koken. Voor elektra schat ik voor 2024 het ‘eigen’-verbruik 3400 kWh, bij een opbrengst van 4600 kWh!. Vooral de temperatuur schommeling (ondergaande zon!) zijn bij ons groot. En dat vraagt om een snelle reactie in warmte vraag. En de grootse energie verbruiker is onze (traag reagerende) vloerverwarming!
En rekening houden met de energieprijzen? Wie weet deze voor 2025, 2030, 2035?
Zijn voor het verwarmen van de woonruimte wederom uitgekomen op een Split-unit Airco. Maar dan met een beter passend vermogen (!) en een binnenuit welke Primair op warmte afgifte is ontwikkeld.
Helaas in Nederland (zeker in de ‘Klimaat Branche’ !) nauwelijks gepromote uitvoering van de binnen-unit : het vloermodel. Als een soort gevelkachel uit de 80er jaren (!). In mijn zoektocht over het www, blijken deze vloerunits in de Scandinavische landen zeer populair te zijn (mede door de lage Electraprijs denk ik). Bij de vloermodel wordt de lucht links en rechts door ‘kieuwen’ langs de wand, zeg maar van onder de raamkozijnen, aangezogen. De door een forse warmtewisselaar wordt de opgewarmde lucht weer over de vloer uitgeblazen. Niet het fraaiste meubelstuk in de woonruimte (maar dat is een wand-unit evenmin!), maar zeker doordacht en efficiënt ontworpen.
De gevelkachel 2.0, een ‘Split-unit’ in combinatie met een warmtepomp buitenunit als verwarming. En ja, hij kan ook koelen, hoewel het vloermodel daar niet primair voor ontwikkeld is (!). Een gemiste kans voor de ‘Klimaat Branche’?
Waar wij na het nodige rekenwerk (en een stvige discussies met de ‘STEK-Installateur’ !) op zijn uitgekomen:
Buiten unit: Mitsubishi Heavy Industries, type SRC 50ZSX-W2. Welke bij de verwarmingsmodus een maximaal opgenomen vermogen heeft van 1,58 kW. We hebben goede ervaring met dit type en kon op hetzelfde fundament geplaatst worden.
Binnenuit: Mitsubishi Heavy Industries, type SRF 50ZSX-W. Afgegeven vermogen bij een buitentemperatuur 15 gr. = 7,00 kW (COP 4,4), bij 6 gr. = 6,00 kW, bij 0 gr. = 4,6 kw en bij -10 gr. = 4,0 kW,
Onder de 0 graden kan de Airco op de 1e verd. Bijspringen (zie vervolg van dit Topic),
Of kan de Intergas Xtreme30 de warmteleverantie overnemen! Uit onze data van de afgelopen 5 jaar kwam dit neer op gemiddeld 24 volle dagen per jaar! En krijgen we nog eens een herhaling van de “Winter van 1963”, dan is er hopelijk genoeg druk op het gasnet om de Xtreme zijn kwaliteiten te laten tonen.
Gestart met de instelling van de ‘oude’ wandunit van 3,5 kW kwamen we tijdens de eerste opstart op 22 graden door de gehele woning uit!. Wordt dus nog even fine-tunen en een passende regie voor de ‘open’-deuren vinden.
Laat de winter maar doorkomen, Rob Dekker.
Bladzijde 1 / 1
En voordat er reacties komen een toelichting op onze besluit. Er zit een weloverwogen filosofie achter, om de november 2019 geplaatste split-unit uit de woonruimte te vervangen voor het ‘vloermodel’.
Wij bewonen onze semibungalow voornamelijk op de begaande grond. De 1e verd. (2 logeer slaapkamers, badkamer en mijn werkkamer) worden niet permanent gebruikt. Met de woonkamerdeur open, warmt in voor en najaar de 1e verd. mee uit de woonruimte. En met de opwaardering van 3,5 kW naar 5,0 kW, kunnen we de doorstroming naar de 1e verd. langer open houden. En samen met een groot dakraam op het zuiden, warmt mijn werkruimte op de open overloop snel tot 20 + graden (zelfs in de winter!). Deze ervaring hadden we al
Mocht er op de 1e verd. toch warmte vraag zijn, dan kan hier via een eigen thermostaat verwarmd worden door zone 1 van de CV te starten. Met dit ‘kleine’-CV circuit warmen tevens de slaapkamer BG en ‘onze’ badkamer op, zonder de vloeren BG en werkplaats.
De Modulerende thermostaat in de woonruimte schakelt zoné 1 + zoné 2 in, dus het gehele huis inclusief vloerverwarming en werkplaats. We miste hier een tussenstap!
Deze tussenstap in nu ingevuld door de uit de woonruimte afkomstige 3,5 kW binnenuit (Mitsubishi SRK 35ZSX-W) naar de overloop van de 1e verd. te laten verplaatsen (uiteraard, door dezelfde ‘F-Gassen’-gecertificeerd installateur). De Mitsubishi buitenunit (SRC 35ZSX-W) is mee verplaatst, dus hebben nu 2 zelfstandig en naar behoefte werkende buitenunits rondom ons huis (!). Voordeel hiervan, dat we ‘op maat’ de werkkamer en/of de slaapkamers kunnen verwarmen.
Belangrijker bij deze beslissing; we kunnen de 1e verd. nu ook koelen (wat met een Hybride-systeem niet mogelijk was!). Van onze kap ligt 90 m2 pal Zuid, zodat ondanks de optimale dakisolatie, de temperatuur op de 1e verd. zomers kan oplopen tot over de 30 graden. En die temperatuur trekt geleidelijk aan door de hele woning.
Door de binnenuit strategisch te plaatsen, zo hoog mogelijk en midden boven het trapgat, kunnen we niet alleen de 1e verd., maar zelfs de gehele woning koelen. Inderdaad, koude lucht zakt vanzelf de trap af, de warmte van de BG stijgt vanzelf omhoog (en dat heeft zich inmiddels bewezen). Afgelopen augustus (2024) uitgeprobeerd. Na 3 uur (vol vermogen, dat wel) was het gehele huis terug van gemiddeld 28 graden terug gekoeld naar 22 graden. Dat met een buitentemperatuur van 32 graden.
Of alles uitkomt zien we voorjaar 2025 wel, Rob Dekker.
Nog wat toevoegingen over mijn forse ingrepen in de warmte- en elektrotechnische ‘huishouding’.
Ergens op dit VEH Forum zwerft er nog een schema van de splitsing van onze CV in zoné 1 en zoné 2, ieder met zijn eigen modulerende ‘Honeywell’ Touch klokthermostaat. De zoné verdeling was niet optimaal, zeker in combinatie ‘zoné 1’plus de airco als woonruimte verwarming. Dus op de 1e verd. wat pijpwerk omgelegd, zodat nu met zoné 1 alle slaapkamers (3), de overloop (werkkamer) en badkamer BG mee circuleren. Wat trouwens ook beter voor de onderwaarde belasting van de Xtreme CV-ketel is. Dus een hybride verwarming zonder hybride subsidie (!!)
Had najaar 2020 al de gehele elektrische installatie herzient, inclusief het vervangen en uitbreiden van de groepenkast. Omdat er nu 2 Airco’s draaien (soms gelijktijdig) en ook 2 PV-strengen met omvormer geplaatst zijn, meteen de 3-fase herverdeeld. De PV op de werkplaats (2700 Wp, welke piekt rond 15h00) op L2 met o.a de “Koel”-Airco (1e Verd.), de wasdroger en de koffieautomaat. Kans dat deze gelijk werken is nihil. De PV van de woning (2700 Wp, piekt rond 12h00) op L3 met o.a de “Gevelkachel 2.0”. en de e-Boiler (tijd gestuurd)
Netbeheerders zien graag dat je de opbrengst binnenshuis houd. Maakt voor je verbruik verder niks uit of je op 2 fase 10 Amp. terug levert en gelijktijdig op fase 3 weer 20 Amp binnen haalt. Voor de balans in het net (!) is het beter, als je die 2 x 10 A rechtstreeks op de fase van de verbruiker schakelt.
Niet van het gas af! Mijn vrouw kookt hybride (4 gaspitten, 2 Inductie) maar wil absoluut niet van het gas af. Verder zijn we van de ‘Boomer’-generatie. Hoeven niet 2 x per dag onder de douche. Maar als we douche, dan wel graag onder een krachtige regendouche. Aan de beide badkamers heb ik wel extra elektrische verwarming toegevoegd. In ‘onze’ badkamer heb ik in de CV radiator een elektrisch spiraal van 900 Watt bijgeplaatst, gestuurd door een tijdklokje naast mijn bed.
Was bij elkaar een hoop werk. Ook een deel van de CV installatie omgelegd moest worden. Niet te vergeten, een gat van 8 cm in de buitenmuur aan 2 zijde weer onzichtbaar herstellen. Maar ben pensionado en min of meer afkomstig uit deze ‘Branche’, dus op de ‘F-Gassen’ gecertificeerde werkzaamheden na (ben ik stipt in), alles zelf gedaan.
Wordt volgende maand 75 en m’n vrouw vindt dat ik er maar eens een eind aan moet breien. Bij deze, Rob Dekker.
Zoals altijd weer erg interessant Rob :)
Zo’n gevelkachel airco is idd een stuk logischer.
Hoewel je dan natuurlijk ook een LTV radiator zou kunnen gebruiken?
Ik ben ook wel erge benieuwd naar de ombouw van de CV radiator in de badkamer. Kan ook ‘offline’ :)
Anne.
De airco als kachel.
Een aanvulling op het artikel hierover in het vorige nummer van Eigen Huis.
In het voorjaar logeerden wij bij een vriendin in North Carolina, USA. Zij verwarmt haar huis met een airco=warmtepomp, die uitstekend werkt. Haar woning is 150 m2. In de tuin staat een zacht suizende buiten-unit van een kubieke meter. De binnen-unit staat in de kelder. De warmte die deze produceert wordt linea-recta via luchtkanalen onder de vloer naar alle kamers geblazen (roosters onder de ramen). De afgekoelde lucht uit de kamers wordt op dezelfde manier afgezogen naar de inlaatopening van de binnen-unit in de kelder. De buitentemperatuur varieerde bij het opstaan zo tussen de 5 en 12 graden. Als de thermostaat hoger werd gezet, was het binnen een half uur lekker warm in de kamers, want er werd lucht van zo'n 30° de kamer in geblazen. In de badkamer was het nog warmer (kleine ruimte met dezelfde luchttoevoer). Wanneer het 's middags soms te warm werd in huis, ging het knopje om en blies het systeem koele lucht de kamers in. Het is een zeer comfortabel verwarmingssysteem dat heel snel de gewenste temperatuur levert. Heel wat beter dat de traag reagerende vloerverwarming bij ons.
Als het buiten vriest, werkt de warmtepomp niet. Dan wordt de circulerende lucht in de kelder met elektriciteit opgewarmd. Het is dus een hybride verwarmingssysteem.
Piet Pols.
Hengeveldstraat 136, 3572KJ, Utrecht.
Tel. 030-27 17 330.
Beste Piet, welkom als nieuwe deelnemer aan deze al meer als 5 lopende items over dit onderwerp en je positieve bijdrage.
Helaas heeft VEH, ondanks dat het ‘haar’ Forum is, de in die jaren geplaatste positieve reakties zelden verwoord in haar huisblad “Eigen Huis".
En daarmee ook nooit een lans gebroken voor deze efficiente vorm van verwarmen. Daarmee ook de kans gemist (ook voor haar leden) om deze vorm van verwarmen, vaak gewoon samen met een CV (dus Hybride), bij de Politiek onder de aandacht te brengen!
In plaats van een ‘warmtepomp’-subsidie, wordt deze gebruikers groep zelfs gestraft in het Energie-label, vanwege het energieverbruik.
Mij, en vele VEH Communitie lezers, hoef je niet meer te overtuigen. En ja, naast de hier in Nederland haast ‘Standaard’ gemonteerde plafond-unit zijn er inderdaad meer goede technieken! Hele goede systemen zelfs, zoals je dat zelf aangeeft.
Nu VEH, de Politiek (Subsidie) en vooral de ‘Klimaat Branche’ nog overtuigen. Ik ben er, mede vanuit mijn ‘oude-professie al zo’n 10 jaar mee bezig.
Onder nul?
ALs het buiten vriest werkt de moderne warmtepomp gewoon door. Omdat de compressor aanvoer kouder is, heeft deze meer ‘werk’ te verzetten en daalt de effectieve warmte opbrengs (COP, voorbeeld in mijn topic start).
Bij de combinatie hoge luchtvochtigheid en rond het vriespunt kan deze ciclus flink verstroord worden. Dan valt de warmtepomp regelmatig in de ‘Defrost'-modus en ontrekt dan warmte uit de woning om de buitenunit te ontdooien (Al veel over geschreven op dit Forum). Maar bij droge vrieslucht (!) kan de buitenunit tot - 15 graden nog steeds met een positieve COP werken.
Plaatste mijn eerste L/L Warmtepomp (airco) in 1998 in ons Portugese vakantie woning. En niet alleen om te koelen. Kon hier rond de Kerst s’nachts gewoon dik onder 0 worden ]
Rob,
Hallo @Piet Pols – Welkom op het forum!
Ik ga waarschijnlijk vanaf volgend jaar met een (split) L/W-warmtepomp ook koelen, dus de warmtepomp als airco?
Verwarmen: Volgende maand laat ik een split L/W-warmtepomp installeren welke o.a. via gebooste convectoren vrij snel op een veranderende warmtevraag kan reageren. De huidige aanvoertemperatuur is met max. 35 °C natuurlijk geschikt voor een warmtepomp.
Ook als het vriest werkt de warmtepomp nog prima, zoals ook @Dekker-Lochem schrift en levert volgens de specs bij -7°C voldoende vermogen om het huis te verwarmen.
De reeds gemaakte ervaringen met een cv-ketel op max. 40°C zijn positief. De gebooste convectoren op de b.g. worden ondersteund door vloerverwarming (ontworpen als bijverwarming).
Koelen: Voor de komende zomer laat ik waarschijnlijk zgn. “fancoils” (met condensafvoer) op strategische plekken o.a. op zolder en in het trapgat installeren. Het koelvermogen van de wp is met ca. 6 kW (A35/18) meer dan voldoende. De warmtepompboiler kan eventueel ook ietsje koelen – blaast namelijk in de zomer uit in het trapgat.
De warmtepompen werken dan in feite als een airco.
Anne, Je vraag over het verwarmingselement in een CV radiator in onze badkamer.
Wij hebben over de gehele BG vloerverwarming. In de badkamer was dat zelfs de enigste verwarming. Met het plaatsen en gebruiken van onze airco (november 2019) kwamen we erachter, dat zonder CV, dus zonder vloerverwarming, het wel erg koud werd.
Voorjaar 2020 opzoek naar een aanvullende verwarming, kwam ik uit op elektrische handdoek radiatoren. Feitelijk een CV radiator, voor 85 % afgevuld met ‘antivries’ (ivm expansie bij opwarmen) met een 900 Watt elektrisch element en verder hermetisch afgesloten. Wel in één bovenhoek een overdruk ventiel voor als het eens gaat koken. Gaatje door de muur naar onze slaapkamer en daar op een tijdklokje aangesloten.
Voorjaar 2023 zaten we nog in de afweging; Hybride aan de CV (Intergas Xtend of de Quatt) of toch met een 2e Airco verder te verwarmen cq te koelen (de uitslag staat hierboven !).
Maar ook de in 2020 gecreëerde zoné 1 en Zoné 1+2 waren nooit optimaal opgesplitst. Moest dus toch aan het pijpfitten. Meteen de badkamerrafdiator naast elektrisch, aan de zoné 1 gekoppeld.
Was een gewone radiator, dus met doppen gesloten. Was even een dingetje. De beide aansluitingen kwamen boven en dan krijg je alleen door de bovenste 4 buisjes circulatie.
Heb aan het puntstuk van de aanvoer een stuk ijzeren pijp met gesoldeerd (om geen galvanische reactie tussen 2 metalen te krijgen, dat is die rode streep op de foto)
Bij elektrisch verwarmen is er geen CV circulatie, dus warmt de radiator volledig op. Achteraf blijkt de handmatige 2e afsluiter rechts boven overbodig. Als de CV brand gaat door de inwendige pijp het warme water tot ¾ van de radiator, maar dan gaat de vloerverwarming ook mee ! !
P.S. Voor puristen. Inderdaad zitten hier aanvoer en retour verkeerd om.
Reden; Het bleek niet mogelijk om de 'rode’ circulatie-buis in de rechter staander te plaatsen (scheef aangelaste schroefdraad op de radiator!). En toen was ik al klaar met het fitwerk.
Maar het werkt, dus wat is verkeerd. Rob.
De warmtepompboiler kan eventueel ook ietsje koelen – blaast namelijk in de zomer uit in het trapgat.
De warmtepompen werken dan in feite als een airco.
Dus ook in de winter als koeler ? ?
@Dekker-Lochem Ik hoop van niet - tenminste is dit voorlopig niet de bedoeling . Misschien als de winters nog wat warmer worden ? Wie weet
Onze eerste ervaringen met de vloerunit (blijven het onze Gevelkachel noemen) zijn meer als positief. Zeker de temperatuur in de woonruimte wordt beter verdeeld en belangrijk, de warme luchtstroom langs de vloer ! !
Ervaren wel, dat, in tegenstelling tot een vloerverwarming op CV, de warmte snel weg is bij uitschakelen. Logisch, een opgewarmde ‘betonplak’ werkt als een accu, de lucht in de woonruimte mist deze eigenschap. Laten de warmtepomp nu 24 h op één temperatuur door draaien.
Een warmtepomp / Airco heeft geen thermostaat ! !
Met de afstandbediening stel je de aangezogen temperatuur van de binnenunit in. Staat deze bij een wandunit op b.v. 20 graden, dan stopt de vewarming zodra tegen het plafond deze temperatuur berijkt is. En dan kan het op zithoogte toch enkele graden lager zijn. Zeker bij hoge ruimtes (montage) en minder goede vloerisolatie. Dus als je 20 graden op zithoogte wenst, moet de wandunit enkele graden hoger ingesteld worden ! !
De vloerunit zuigt de lucht aan via sleuven langs de zijkanten. In onze opstelling van achter de rugleuning van de zitbank en eethoek. En dan werkt dus anders. Bij 20 graden instellen, wordt het in de woonruimte 21 graden. Verklaarbaar, de meetwaarde van de aangezogenlucht is de temperatuur van de lucht tegen de buitengevel.
Enter your E-mail address. We'll send you an e-mail with instructions to reset your password.
Bestand scannen voor virussen
Sorry, we zijn de inhoud van dit bestand nog aan het controleren om er zeker van te zijn dat het veilig is om te downloaden. Probeer het nog een keer over een paar minuten.