Allereerst denk ik dat dit sentiment op zich breed gedragen wordt (ook door mij), maar ik heb een paar kanttekeningen:
- Maatregelen hebben vaak geen oneindige loopduur, neem b.v. een termijn van 15 jaar aan. Nu redeneert men m.i. te veel vanuit het beeld dat maatregelen oneindig lang gevolgen hebben. De wereld houdt niet op in 2030 dus alle maatregelen moeten ook bezien worden ihkv. de ontwikkelingen tot 2050, zowel voor de op- als de evt. afbouwfase (van b.v. windmolens op land). Nu breken we b.v. bestaande aansluitingscapaciteit in het Groninger veld (gaswinlocaties zijn elektriciteitsslurpers voor de compressoren e.d.) af obv. afspraken uit het verleden, terwijl die plekken vaak zeer geschikt zijn. ‘Oud’ beleid moet je ook willen herzien, zowel nu als in de toekomst;
- De energiebehoefte van/in NL stijgt nog steeds. De ‘...ruim meer dan 2x de becijferde, toekomstige Nederlandse nationale behoefte aan groene energie...’ is niet meer dan een ruwe inschatting. In dergelijke materie is het altijd van belang om zo flexibel mogelijk te kunnen reageren op ontwikkelingen die niet goed voorspelbaar zijn (b.v. demografische, industriepolitiek, etc.)). Dat vraagt om een totaalvisie (liefst één die zelfs een ‘Black Swan event’ niet uitsluit) waarin evt. onwenselijke maatregelen afgewogen worden tegen wenselijkere zodanig dat er zo min mogelijk tekorten ontstaan;
- Met het huidige gastekort dreigt 'Slochteren’ weer geopend te moeten worden. Dat betekent dat consequenties van het energieverbruik weer op de Groningers (eigenlijk ‘Noorderlingen’, want ook Friesland en Drenthe hebben in toenemende mate last van de gas- (en zout-)winning) worden afgewenteld. Dat moet besproken worden (ik sta daar zelf als bewoner van het aardbevingsgebied open voor, maar dat geldt niet voor veel van mijn ‘buren’) ;
- Zo lang er een business case is voor molens op land, volgens evt. (ik ben daar duidelijk voor) aangescherpte (milieu-)normen (neem de EU-norm als basis en scherp die aan zoals in Beieren of Denemarken), zie ik niet waarom we die volledig zouden moeten verbieden. Er zijn wel degelijk plekken in NL waar ze geplaatst kunnen worden, zelfs de allergrootste, zij het vast minder dan verhoopt. In dat geval kun je wel degelijk overwegen om voor de komende (ca. 15, zie punt 1) jaren kleinere molens te plaatsten vanwege punt 3. Net als bij ‘zon’ zijn technologische ontwikkelingen ook hier niet uitgesloten, weliswaar niet zo zeer t.a.v. het rendement, maar wel t.a.v. de (milieu-) belasting van windmolens. De hogere energieprijs (vanwege genoemde lagere efficiëntie) zal gevolgen hebben, maar die zouden we moeten kunnen/willen dragen;
- Zon (en in (veel) mindere mate wind) kan nooit een oplossing bieden voor de energiebehoefte in de wintermaanden (m.n. voor huisverwarming) zo lang er geen grootschalige opslag van warmte, ‘groen gas', groene waterstof of elektriciteit beschikbaar is. Die is er voorlopig niet en zit ook niet (in voldoende mate) in de RES’en, waardoor er ook geen uitzicht op is tot 2030.
Maar het allerbelangrijkste is dat de overheid nu eindelijk duidelijkheid moet verschaffen! Verder uitstel leidt m.i. onherroepelijk tot energietekorten, zelfs op de kortst mogelijke termijn. Als je punt 3 onacceptabel vindt betekent dat mogelijk dat industrieën uit NL verdwijnen of dat we zonder voldoende verwarmingsmogelijkheden komen te zitten. Het niet uitvoeren van de huidige plannen verergert dat probleem op de korte (iig. tot 2030) termijn.
Uw kanttekeningen vragen om een reactie. In de eerste plaats de verwijzing naar “sentiment”. Dat is zeker wel aanwezig, maar ik baseer mijn mening op feiten.
Dan uw kanttekeningen:
- We zitten lang vast aan (geplaatste) windturbines. De wereld houdt zeker niet op na 2030, gelukkig maar en de technologische ontwikkelingen en innovaties ook niet. Uw aanname van 15 jaar als levensduur voor windmolens lijkt overzichtelijk, maar is het niet. Als ze er eenmaal staan verdwijnen ze niet zomaar. De huidige technische levensduur is eerder 20 tot 30 dan 15 jaar en daarna is de vaste infrastructuur (fundering en bekabeling) nog zeer aanlokkelijk om maar vooral door te gaan op de ingeslagen weg.
Absoluut eens dat je “oud beleid moet durven herzien”. Dat gebeurt nu juist niet: men borduurt voort op achterhaalde uitgangspunten, terwijl er al betere alternatieven zijn. - De omvang van de energiebehoefte. De omvang van de energiebehoefte groeit nog steeds. Dat neemt echter niet weg dat het onverstandig is om nu maatregelen te nemen die onnodig en onzinnig zijn. Op nationaal niveau is berekend dat de behoefte aan groene energie (55% CO-2 reductie in 2030) oploopt tot 120 TWh. Juist om een niet al te optimistisch beeld te schetsen heb ik het slechts over ‘...ruim meer dan 2x de becijferde, toekomstige Nederlandse nationale behoefte aan groene energie...“. De potentie van “wind op zee” loopt in dezelfde tijdspanne op tot ca. 340 TWh, wat ik een ruime marge zou willen noemen in relatie tot de berekende behoefte.
Op grond van de toegenomen mogelijkheden op zee heeft de politiek inmiddels bepaald dat alle extra behoeften aan opwek van energie (de plus van 49 naar 55% en elektrificatie van de industrie) wordt gerealiseerd op zee. - Heropening Slochteren? Is mij niet bekend, maar heeft dan alles te maken met de benodigde tijd om met de energietransitie “op stoom” te komen. Hier geldt evenzeer dat “wind op zee” doorgaans sneller kan worden gerealiseerd dan “wind op land”, zowel in de voorbereiding als in de realisatie.
- Business case “wind op land”. De business case voor “wind op land” is nog steeds fantastisch! Dat komt omdat er nog ruimhartig subsidie voor wordt gegeven (belastinggeld), terwijl het beeld volledig is gekanteld ten voordele van “wind op zee”. In tegenstelling tot wind op land, worden de eerste windturbineparken op zee gerealiseerd zonder subsidie. Windturbines op zee zijn ook effectiever, waardoor de kosten van de opgewekte stroom lager zijn.
Er zijn ongetwijfeld nog plaatsen waar windturbines op land wél kunnen, maar de vraag is of je dat moet willen. Op dit moment hebben veel gemeenten de torenhoge ambitie om in hoog tempo “klimaat-” of zelfs “energieneutraal” te worden in een zo kort mogelijke tijd. Als die ambities worden uitgevoerd, zitten we in Nederland straks met een lappendeken aan suboptimaal georganiseerde opwek van (dure) energie. En dan is wel ook onnodig de leefomgeving naar de barrebiesjes geholpen. - Andere energiebronnen. Van harte eens! Los van de directe invulling van de energiebehoefte tot 2030 moet er worden geïnvesteerd in alternatieven, zoals waterstof. Maar ook hier geldt dat dit niet op lokaal niveau, maar op nationaal en liever nog hoger niveau de nodige urgentie en invulling moet krijgen.
Ik deel uw mening dat de overheid duidelijkheid moet verschaffen, maar dan in de breedste zin van het woord en een compleet verhaal moet vertellen.
De rest van de alinea is uw overtuiging en niet op feiten gebaseerd.
Het meest interessant is m.i. altijd op welke argumenten iemand niet ingaat, zo ook hier.
- We zitten, volgens u, langer dan 15 jaar ergens aan vast: Dat is uw mening. Ik zie dat eerder als iets waar je afspraken over kunt en moet maken. De technische levensduur van iets is niet hetzelfde als de economische levensduur. Uiteraard spelen subsidies daar een significante rol in, zoals uit de (effecten van de) oude PCR-regeling ook blijkt;
- Potentieel vermogen is niet hetzelfde als gerealiseerd vermogen, zeker gezien het feit dat sommige windparken op zee ook niet onomstreden zijn;
- Zie het nieuws van vandaag over het mogelijke gastekort deze winter. Ik zag dan ook heel graag met cijfers ondersteund worden dat wind op zee op de korte termijn soelaas kan bieden. Op dit moment zijn er in ieder geval te weinig ‘stopcontacten’ aanwezig om op zee snel te kunnen opschalen. Daarbij zit de beperking voornamelijk in de mogelijkheid om snel te bouwen, iets waarvoor maar een beperkt aantal bedrijven beschikbaar zijn, ook internationaal. Dat is helaas ook een ‘feit’, maar eentje die u niet meeneemt in uw overwegingen;
- Dat is sentiment, geen in beton gegoten feit. We kunnen nu nog zorgen dat de overheden beter afstemmen, c.q. alleen daar waar het gunstig is en de normen gehaald kunnen worden geplaatst wordt. Dat vraagt uiteraard om een geconcentreerde en stevige aanpak, maar dat is m.i. geen reden om dan maar de handdoek in de ring te werpen;
- U gaat voorbij aan de noodzaak om op korte termijn met opslag te beginnen, iets dat (op land!) mogelijk flinke veranderingen met zich mee gaat brengen. Dat is momenteel allemaal gewoon niet afdoende in kaart gebracht.
Wat u met uw bewering ‘De rest van de alinea is uw overtuiging en niet op feiten gebaseerd.‘ doet is mijn mening als onzinnig afdoen. Dat is niet alleen tamelijk bot, maar getuigt ook van weinig begrip van het feit dat er niet zoiets bestaat als ‘waardevrije feiten’ in dergelijke discussies. De ‘feiten’ die u aanbrengt zijn niet waardevrij, net zo min als de mijne. Ik vind, net als u, dat we dan ook alle feiten onder ogen moeten willen zien en die waarin haalbaarheid op de korte termijn een rol spelen zijn u misschien wel onwelgevallig vanuit het oogpunt van de opgezette argumentatie, maar daarmee nog niet niet-geldig.
@FrankdeWit Wat de feiten over waterstof betreft: Waterstof is een energiedrager,
geen (alternatieve) energiebron en moet eerst met behulp van andere energiebronnen (via aardgas, elektrische energie = elektrolyse van water, etc.) in een chemische reactie gemaakt worden.
Beste “Darkfiber”
Dank voor de correctie; u heeft natuurlijk gelijk.
Aangezien de veranderde toon van de discussie een verder gesprek op basis van argumenten in de weg zit hierbij - wat mij betreft dan tot slot - “mijn”
Feiten over windenergie/windturbines in Nederland
- Windmolens hebben een negatieve invloed op het welbevinden en de gezondheid van mens en dier.
- Onnodig geplaatste windmolens zorgen voor een onnodige aantasting van het landschap en het leefmilieu van mens en dier.
- De effectiviteit (gemiddelde hoeveelheid opgewekte energie per tijdseenheid) van windmolens op zee is hoger dan die van windmolens op land.
- De kosten van het opwekken van energie op land zijn hoger dan van wind op zee, e.e.a. met inbegrip van de transportkosten.
- De landelijke “opdracht” om 35TWh “groene energie” op te wekken, wordt met de bestaande projecten en projecten die in de pijplijn zitten reeds ingevuld en gerealiseerd.
- Voor aanvullende behoeften aan het opwekken van groene energie adviseren gerenommeerde adviesorganen van de regering uitsluitend gebruik te maken van wind op zee.
- De samenwerkende netbeheerders geven aan dat het stroomnet tot tenminste 2030 niet meer nieuwe projecten voor het opwekken van groene energie (windmolens/zonnevelden) aankan.
- Internationaal breed gangbare veiligheidsnormen tegen overlast van windmolens worden in Nederland terzijde geschoven ten gunste van een minder stringente “eigen” normen.
- De gereserveerde ruimte voor wind op zee in het Nederlandse deel van de Noordzee is – gegeven de ontwikkelingen – ruim voldoende om in de Nederlandse behoefte aan “groene energie” te voorzien.
- De insteek/uitgangspunten van de huidige RES 1.0 activiteiten is/zijn achterhaald.
Er wordt hier verwezen naar feiten en meningen,
maar ik zie geen enkel link naar betrouwbare controleerbare bronnen?
Aantasting van het landschap kan trouwens sowieso al geen feit zijn?
Da’s een kwestie van smaak. Je kunt hoogstens constateren dat op veel plaatsen waar turbines worden geplaatst mensen aangeven het een aantasting te vinden?
I volg ook nog niet waarom het erg zou zijn om meer dan een afgesproken hoeveelheid energie uit windenergie te halen.
Ik vind het overigens prima als alle windturbines op zee worden gebouwd.
Maar ik heb zo het idee dat daar nog best ook wat haken en ogen aan zitten waardoor het wrs nodig zal zijn om en - en te doen ipv en - of?
Dat de 35TWh hernieuwbare energie op land reeds is bereikt met huidige capaciteit en wat in de pijplijn zit, is t/m 2019 berekend door het PBL en voor 2020 met dezelfde systematiek en met de gegevens over toegekende subsidie (SDE) van het RVO. Aangezien de projecten waaraan subsidie is toegekend binnen 4 jaar moeten zijn gerealiseerd, wordt de doelstelling van 2030 uiterlijk in 2024 (met de huidige projecten in de pijplijn) gehaald, ergo 6 jaar eerder. Nieuwe projecten zijn dus niet meer nodig.
Industriële windturbines verstoren in grote delen van Nederland de landschappelijke waarde en zijn in die zin wel degelijk een aantasting van het landschap. Ik denk dat er weinig inwoners zijn van landschappelijk waardevolle gebieden, die vinden dat windturbines of zonnevelden een positieve bijdrage leveren aan de landschapsbeleving.
Als iedereen staat te juichen als er meer energie wordt opgewekt dan afgesproken, dan is het prima en is er niets aan de hand. Maar dat is niet het geval. Er zijn heel veel mensen die windturbines als storend ervaren, mensen die er ziek van worden en die om die of andere redenen uit de nabijheid van windturbines moeten of willen verhuizen.
Als het nodig is, moet je misschien zo’n lastige keuze maken, maar het is niet nodig. Dat het NP-RES programma toch onverdroten voort dendert, heeft alles te maken met soms torenhoge ambities van lagere overheden en onvoldoende informatie bij een groot deel van de inwoners over noodzaak en nut van industriële opwek van hernieuwbare energie.
Windmolens op zee zijn effectiever en efficiënter dan windmolens op land. Effectiever, want het waait daar harder dus meer opwek per tijdseenheid en per turbine en efficiënter omdat je daar grotere molens kunt plaatsen en omdat er zich schaalvoordelen voordoen. Het beste bewijs is dat alle windturbines op land nog steeds zwaar worden gesubsidieerd, terwijl windparken op zee inmiddels zonder subsidie worden gebouwd. Subsidie van windturbines op land beschouw ik - alleen daarom al - dan ook als weggegooid (belasting)geld.
Het zou van weinig realiteitszin getuigen als ik zou ontkennen dat er ook aan de opwek via “wind op zee” géén haken en ogen zouden zitten. Die zijn er wel, maar blijken naarmate er meer op wordt gestudeerd, geringer en minder ingrijpend dan bij “wind op land”.
Het is daarbij denk ik tekenend dat de verschillende adviescolleges van de regering voor invulling van de aanvullende behoeften aan hernieuwbare energie (ophoging van de ambitie van 49 naar 55% in 2030 én de elektrificatie van de industrie) “wind op zee” adviseren.
Tja, herhalen dat je ze lelijk vindt maakt het nog geen feit.
Waarom is 35TWh genoeg?
Het verbruik in NL is nu iets rond de 3.200 TWh geloof ik?
En die 35TWh is als alles dat nu gepland is daadwerkelijk wordt neergezet?
Dat er mensen ziek van worden, dat zijn dan psychische klachten?
Is dat ook op de 1 of andere manier kwantificeerbaar?
Is er voldoende ruimte op de Noordzee om die vol te plempen met windturbines?
Of gaan er dan weer andere mensen zeggen dat dat echt niet kan?
Ik zou dus nog steeds denken dat het niet en/of is, maar en/en
En dat we serieus achterlopen, slechtste jongetje van de klas en zo.
De klimaatafspraak tot 2030 was 84TWh, waarvan 49 op zee en 35 op land. De verhoging van de ambitie van de CO2-reductie van 49 naar 55% vergt 36TWh extra opwek. Het totaal telt op tot 120TWh. 84TWh was 70% en 120TWh is 100% het totale huidige Nederlandse elektriciteitsverbruik (inb. industrie). 3200Twh is dus een onjuist getal.
Dat verbruik zal toenemen door de elektrificatie van het transport en de industrie, maar voorlopig is het nog zo dat we wel veel hernieuwbare energie opwekken, maar dat de vraag ernaar nog achterblijft. Ook voor de nabije toekomst (tot 2030) is dat al een probleem.
Dat er mensen ziek worden van windturbines is een feit. Als dat nodig is en niet anders kan, moet daar een afweging over worden gemaakt, maar …. er moet wel een hele goede reden zijn als je dat als bestuurder laat gebeuren. Of het kwantificeerbaar is, is alleen van belang als je die afweging moet maken. Die noodzaak is er nu niet.
Als je 10% van het Nederlandse deel van de Noordzee zou bestemmen voor windturbines kan je - gegeven de huidige ontwikkelingen in de capaciteit op zee - op termijn ca. 340TWh opwekken.
Als er nòg meer hernieuwbare energie nodig zou blijken te zijn dan de ruim 2,5x het huidige verbruik, dan zal er een nieuwe afweging moeten worden gemaakt. Dan zijn we overigens wel een jaar of 20 verder, ook qua technologische innovatie.
Nederland is in Europa momenteel “het 3e jongetje in de klas”, na Duitsland en Denemarken. De komende jaren - gegeven de ontwikkelingen in die landen - stijgt Nederland naar de 1e plaats in hoeveelheid opgewekte hernieuwbare energie per km2.
We zijn dus goed bezig, maar moeten voorkomen dat we gaan overdrijven!
Ik bedoelde ook van het gas los.
Ik zie nog steeds vooral meningen en geen links naar betrouwbare bronnen.
Dus ik denk niet dat het veel zin heeft nog verder heen en weer te pingpongen.
Laten we het er op houden dat ik nog niet overtuigd ben.
Jammer dat je het Planbureau voor de Leefomgeving en de RVO niet als betrouwbare bronnen wilt zien; de overheid doet dit wel.
Ook jammer dat je je niet door feiten te overtuigen lijkt te zijn. Het eerste deel van mijn overtuiging (dat we te veel doen) was de aanleiding om hier iets over te schrijven. Dat was de stelling van de programmadirecteur NP-RES, Kristel Lammers in VEH Magazine dat we 35TWh als doel hebben, maar dat de “biedingen” van de verschillende RES-regio inmiddels oplopen tot meer dan 50TWh (op land). Die 50% (!) meer is onnodig en onzinnig, vooral ook omdat het elders (op zee) effectiever en efficienter kan.
De meeste cijfers uit mijn argumentatie komen rechtstreeks uit ministeriele brieven van MinEZK, maar ja …. als je niet overtuigd wil worden ………….
Dat het niet is gelukt mij te overtuigen is mijn fout?
Ik heb nog steeds geen 1 link gezien...
Goedendag,
Graag voeg ik een aantal feiten toe aan deze discussie.
Windalarm is begonnen in Amsterdam, maar functioneert nu landelijk en bereikt daarmee ook 2e Kamerleden.
Er is door hen veel werk gemaakt van het verzamelen van feiten: Rapporten van ministeries, brieven van ministers aan de Tweede Kamer, Het Klimaatakkoord en bijvoorbeeld de interessante overheidssite https://windopzee.nl/
Zij hebben o.a. 3 Position Papers opgesteld, geheel onderbouwd, met bronvermeldingen:
Het gaat uiteindelijk om het beschermen van het klimaat en het zo snel mogelijk reduceren van de uitstoot van broeikasgassen (waarbij bijv. methaan wordt omgerekend naar eenheden CO2-equivalent) .
Zoals u in de Position Papers kunt vinden (met onderbouwing) zijn windturbines op zee op dit moment de goedkoopste manier om duurzame energie op te wekken. Er hoeft geen subsidie bij. Onderzoek heeft uitgewezen, dat er geen ecologische bezwaren zijn, Het PBL heeft uitgerekend dat er tenminste ruimte is voor het opwekken van 341 TWH (!), rekening houdend met alle belangen op zee. Waarbij, met de huidige hoge turbines de ruimte er tussenin benut kan worden door o.a. mossel- en oesterkwekerijen en kleinschalige visserij.
De verwachting is dat op termijn groene waterstof, opgewekt bijvoorbeeld in Australië en vervoerd in met groene waterstof aangedreven tankers, nog goedkoper gaat worden.
Het ministerie van EZ&K verwacht dan ook, dat Nederland richting 2040 een waterstof importerend land zal worden.
Op dit moment zijn de kosten voor het reduceren van een ton CO2 m.b.v. windmolens op land (betaald met belastinggeld) vele malen hoger dan de marktwaarde voor het reduceren van 1 ton CO2-equivalent. Kortom, door dat belastinggeld bijvoorbeeld te investeren in het elektrificeren van de industrie, kan een veel hogere reductie van broeikasgassen bereikt worden!
Kijk links naar informatie, daar houden we van.
Dan wel voor een groot deel van 1 site, wat aan de naam te zien is niet echt een objectieve site zal zijn, dat is dan weer jammer.
Net eens naar die windopzee.nl van de overheid gekeken.
Korte samenvatting is: er wordt nog onderzoek gedaan.
Van het meeste is nog niet bekend wat de gevolgen zijn.
Nog even voor de duidelijkheid: ik ben groot voorstander van wind op zee.
Persoonlijk vind ik de nwe windmolens niet lelijk om tegen aan te kijken, maar dat is idd een kwestie van smaak.
1 belangrijk argument houdt voor mij al geen steek: nl dat 35TW of 50TW ‘genoeg’ zou zijn.
Dat is op basis van gemaakte afspraken en geplande installaties.
Dat kan een stuk ambitieuzer zou ik zeggen.
@Anne
Lees alsjeblieft in elk geval de 2 position Papers over Wind op zee. Wij horen het graag als er iets niet klopt. Dan passen we het aan.
Oh, ik lees eigenlijk bijna altijd alles.
En als ik iets op te merken heb deel ik dat vaak ook wel even O:)
