Verduurzamen van ouder bestaand huis? Zinvol, verspilling of afwachten?
Mijn uitgangspunten t.a.v. verduurzaming? Ja, we moeten zuinig zijn op onze aarde en daarmee op energie. Kernfusie zal ons eens grote hoeveelheden energie kunnen leveren zonder nare complicaties, maar dat duurt nog vele decennia.
Ondertussen moeten we met verstandige maatregelen besparen. Nieuwe huizen: energieneutraal. Bestaande panden (8.000.000 in NL) verbeteren, voor zover mogelijk. Al bij de bouw van mijn huidige huis in 1978 (!) werd dit op mijn aanwijzingen voor die tijd optimaal geïsoleerd: vloer, spouw, dak en ramen. Bij mij draait de beste HR-combiketel en de CV-installatie is goed ingeregeld. Per slot ben ik ingenieur. Maar 'van het gas af'? Wat doen ze de mensen aan? Dat is een overhaaste conclusie en beslist een brug te ver voor de 8.000.000 bestaande panden die daarvoor vaak ingrijpend omgebouwd moeten worden.
Onbetaalbaar (tig honderd miljarden), onuitvoerbaar (nooit voldoende vaklui, veel panden ongeschikt) onzinnig (NL draagt minder dan 0,4% aan de opwarming bij, als de theorie al mocht kloppen) en onpraktisch (uit de pas met andere landen, kapitaalvernietiging). Er is genoeg gas tegen concurrerende prijzen op de wereldmarkt: we kunnen ‘Groningen’ sluiten en hangen ons niet op aan Rusland. Ook logistiek kunnen we het aan. Het zou de aanpak al heel wat realistischer maken als dit 'geen-gas-plan' voor bestaande bouw van tafel gaat. Dat zal de verdere energetische verbetering van Nederland haalbaarder en betaalbaarder maken. En beslist ook meer draagvlak brengen.
Ondanks deze bezwaren heb ik deskundigen geraadpleegd wat ‘van het gas af’ voor mijn huis zou betekenen. Verschillende experts (o.a. bouwkundige afd. van Vereniging Eigen Huis, VEH) geraadpleegd. Daar kwam het volgende plaatje uit. Voor écht ‘gasloos’ moet ons hele huis (vrijstaand, ca. 1.000 m³) flink op de schop en dat gaat zo’n €60.000 á €80.000 kosten.
Wat zal deze forse investering mij gaan besparen? Het gasverbruik vervalt, maar voor elke kubieke-meter gas die je uitspaart ga je 2 kiloWatt elektriciteit éxtra verbruiken voor de warmtepomp. Dit resulteert in een netto-besparing van maar €600/jaar.
Er is een goedkopere ‘halve’ oplossing met een ‘hybride warmtepomp’, maar dan blijft een CV-ketel nodig en ben je niet ‘gasloos’. Investering ca. €15.000 á €20.000, besparing €300/jaar. Niet erg lonend. Bovendien zijn warmtepompen lawaaiig. De VEH-expert adviseerde mij dan ook: niks doen en wachten op betere technieken.
Let wel, dit geldt voor ons specifieke geval. Ons huis heeft een klassieke radiatoren-verwarming. Die heeft een voeding nodig met water tot 70 á 80 ºC. Een warmtepomp onttrekt warmte aan de lucht of het grondwater, maar kan die temperatuur lang niet halen. Dat compliceert de ombouw van ons huis enorm. Heb je b.v. vloerverwarming dan kun je met lagere watertemperaturen toe en kun je goedkoper aan de warmtepomp. Laat het dus goed uitzoeken als je ombouw overweegt. En houd in de gaten dat het voor installateurs nog een heel nieuw terrein is. Het programma RADAR van eind feb’19 toonde aan hoezeer je nu de boot in kunt gaan door gretige, maar onkundige installateurs. En vergeet niet dat er nog allerlei ontwikkelingen te verwachten zijn. Het kan dus nadelig uitpakken om koploper te willen zijn.
Frits W. van Dijk
Bladzijde 2 / 2
Dat afbouwen is voor de gewenning (je kent het verhaal van een kikker in een pannetje water dat je langzaam verhit: de kikker blijft zitten)
Ik heb eens zitten rekenen wat afschaffen van de salderingsregeling betekent voor:
-- bezitters van een warmtepomp gecombineerd met een behoorlijke zonnestroom-installatie
-- bezitters van een hybride verwarming: cv ketel, assisterende warmtepomp en zonnepanelen.
Van de uitkomst word ik niet echt vrolijk. Installateurs van warmtepompen zullen niet blij zijn, want het business model van de warmtepomp voor de partriculier wordt door Wiebes' aankondiging keurig onderuit geschopt.
kijk zelf maar op mijn website
Wat zal straks de mainstream-energiebron worden?
Zon en wind zijn de mainstream energie bronnen. Simpel omdat die in ons land beschikbaar zijn.
Alleen nog niet voor bewoners, alleen voor bedrijven.
Bij goed geisoleerde (nieuwbouw) woningen, met een voldoende groot dak, is duurzaam warm wonen goed mogelijk met zonnepanelen op eigen dak EN salderen.
Bij minder goed geisoleerde woningen, is het eigen dak te klein, en is een kavel windpark of zonneweide nodig.
De mate van isolatie is dan niet eens belangrijk, al geldt natuurlijk altijd hoe beter de isolatie , des te minder kWh er nodig zijn om warm te wonen
Stel een huis verbruikt 2000 m2 aardgas per jaar, a 80 cent, dus 1600 EUR per jaar
De bewoner koopt een kavel windpark van 6000 EUR, en wekt daarmee ca 20.000 kWh op, a 4 cent per kWh
Dat is even veel warmte als in die 2000 m3 zit. Maar deze 20.000 kWh stroom kost 800 EUR per jaar.
Daarvoor moet de bewoners de opgewekte stroom wel mogen salderen
Daarvoor heb ik deze petitie opgesteld
https://salderenvanstroom.petities.nl/
Naast dat kavel windpark, is er een elektrische CV ketel nodig.
En in plaats van een kavel windpark op het land, kan er natuurlijk ook
een kavel zonneweide gebruikt worden, of
een kavel zonnedak op een bedrijfsdak
Of zelfs een kavel offshore windpark
En als het huis geschikt is voor lage temperatuur verwarming, kan een warmtepomp de hoeveelheid stroom een factor 3 tot 6 verlagen, afhankelijk van het type en de warmtebron.
.... en een ander zonnetje zorgt voor electriciteit via 39 zonnepanelen. Zolang we mogen salderen zijn we meer dan neutraal,
Klaas, teken de petitie om salderen te houden https://salderenvanstroom.petities.nl/
Zie ook dit topic
https://community.eigenhuis.nl/duurzaam-verwarmen-12/een-radical-andere-aanpak-voor-duurzaam-warm-wonen-salderen-met-de-stroom-van-een-kavel-windpark-245
Ik, en vrouw en zoon hebben een vrijstaand huis uit 1923. Bijna 100 jaar oud dus wat het gebruik van grondstoffen (bouw) best wel duurzaam. Zonnepanelen, dubbel glas en spouwmuur isolatie, 19 graden op de thermostaat en indien kil een kleine houtkachel om de woonkamer gezellig te maken. Volgens de energie leverancier een verbruik van een appartement (lees flatje) met 1 bewoner.
Het energie label is G. Conclusie: Haagse grachtengordel theorie en Osse praktijk komen hier nooit bij elkaar.
Het energie label is G. Conclusie: Haagse grachtengordel theorie en Osse praktijk komen hier nooit bij elkaar.
Wat zal straks de mainstream-energiebron worden?
Alleen nog niet voor bewoners, alleen voor bedrijven.
Bij goed geisoleerde (nieuwbouw) woningen, met een voldoende groot dak, is duurzaam warm wonen goed mogelijk met zonnepanelen op eigen dak EN salderen.
Bij minder goed geisoleerde woningen, is het eigen dak te klein, en is een kavel windpark of zonneweide nodig.
De mate van isolatie is dan niet eens belangrijk, al geldt natuurlijk altijd hoe beter de isolatie , des te minder kWh er nodig zijn om warm te wonen
Stel een huis verbruikt 2000 m2 aardgas per jaar, a 80 cent, dus 1600 EUR per jaar
De bewoner koopt een kavel windpark van 6000 EUR, en wekt daarmee ca 20.000 kWh op, a 4 cent per kWh
Dat is even veel warmte als in die 2000 m3 zit. Maar deze 20.000 kWh stroom kost 800 EUR per jaar.
Daarvoor moet de bewoners de opgewekte stroom wel mogen salderen
Daarvoor heb ik deze petitie opgesteld
https://salderenvanstroom.petities.nl/
Naast dat kavel windpark, is er een elektrische CV ketel nodig.
En in plaats van een kavel windpark op het land, kan er natuurlijk ook
een kavel zonneweide gebruikt worden, of
een kavel zonnedak op een bedrijfsdak
Of zelfs een kavel offshore windpark
En als het huis geschikt is voor lage temperatuur verwarming, kan een warmtepomp de hoeveelheid stroom een factor 3 tot 6 verlagen, afhankelijk van het type en de warmtebron.
Zonneweide? Zonnepanelen op pootjes, bijvoorbeeld boven een parkeerplaats. Dan zijn auto’s sneeuwvrij in de winter en koel geparkeerd in de zomer. Dat is beter dan kostbare landbouw grond op te offeren. Er is in de bebouwde kom nog veel te winnen voordat we de natuur hiermee gaan belasten. Dat een oud huis te weinig dak heeft....... ? Waar is die conclusie op gebaseerd?
Ik heb toch wel het een en ander geleerd van deze veiligheidscheck en van de deelname aan deze community. Mijn huis is zeker niet up to date. Maar ik heb pas in oktober 2019 een nieuwe verwarmingsketel laten installeren, met een onderhoudscontract om de 2 jaar. Dus ik ga echt niet van het gas af om een warmtepomp aan te schaffen. Wel zal ik binnenkort op elke verdieping een brandalarm laten installeren. Nu heb ik er alleen een op de bovenverdieping boven de trap. Ook heb nu nog alleen op de begane grond ramen van dubbel glas. En het sluitwerk zal ook te zijner tijd verbeterd moeten worden. Al met al is dat toch voor mij een grote kostenpost die ik niet zomaar even uit mijn mouw schudt. Dus mijn eindconclusie is: Ik ben wel van plan alle nodige zaken te laten aanpassen, maar wel stuk voor stuk en rustig aan, niks overhaasten.
Je hoeft ook helemaal niet morgen al van het gas af te zijn. De meeste gemeenten weten zelfs nog niet eens hoe ze dat varkentje wllen gaan wassen.
Wel zal de gasprijs de komende jaren wrs sneller stijgen dan de stroom prijs. Waardoor het sneller ‘interessant’ (lees minder meer duurder) zal worden om je verwarmingsbehoefte om te zetten.
Nu zijn daar nog subsidies voor, die zullen wrs ook allemaal gaan verdwijnen op het moment dat het ‘normaal’ wordt om een overstap te maken.
Maar beginnen met isoaltie verbetering en dan vaak als 1e HR++ glas (waar mogelijk) is sowieso een goed idee. Gecombineerd met kierdichting (vooral bij oudere huizen), kan dat een aanzienlijke verberting van de comfort beleving opleveren.
OOk kun je eens experiementeren met het lager zetten van de CV aanvoer temperatuur. Hoewel een moderne (modulerende) ketel vaak zelf al aardig regelt.
Je zou in stapjes naar de ca 55C (de warm water wel op minimaal 60C houden) kunnen gaan om te bepalen of je huizige systeem ook al geschikt is voor lage temperatuur verwarming (LVT). Daarvoor hoeft je huis niet op A++ niveau geisoleerd te zijn, of al je verwarmingselementen al helemaal geschikt voor LVT.
Zo heb ik nog voor ca de helft grote ramen met enkel glas in de woonkamer (de kamer die verwarmd wordt) en alleen ‘normale’ radiatoren.
Maar toch heeft de warmtepomp al een aardig stukje kunnen bijdragen.
Dat de winter(s) niet echt koud zijn geweest helpt daar dan natuurlijk ook aan mee.
Stoppen met aardgas is juist slecht voor het klimaat ( David Smeulders , TU e)
Er is nog te weinig zonne- en wind-stroom om all electric met warmtepompen te gaan. Import van aardgas, CNG, biogas en later waterstof bijmengen in bestaande gasleidingen blijft nog jaren nodig voor verwarming voor met name oudere woningen.
Voor nieuwbouw is gasloos prima.
Zie artikel/interview met David Smeulders, TU Eindhoven in AD.NL van 4-2-2020
Volgens mij is de keuze ‘van het gas af in 2050’ vooral gemaakt om te beginnen met het in gang zetten van het nadenken over wat de mogelijkheden zouden kunnen zijn.
Niet iedereen hoeft dus morgen een warmtepomp (lucht - water of lucht - lucht) neer te zetten.
Maar het is wel leuk om te doen :)
Aan import kleven mogelijk ook weer nadelen, bijvoorbeeld als het om fracking-gas of Putin-gas is.
Een deel van de redeneringen van die meneer Smeulders klopt overigens niet echt.
Ik kan me er altijd over verbazen dat wat toch een vrij intelligent persoon zou moeten zijn dusdanig domme, of op zijn minst ongenuanceerde en kortzichtige opmerkingen kan maken.
Alleen al aangezien veel elektriciteit in NL juist met gas wordt opgewekt.
Maar het is natuurlijk juist de bedoeling over te stappen op duurzamere energie bronnen.
En nee, naar mijn idee hoort ‘biomassa’ daar niet echt bij.
Maar dat is weer een andere discussie.
En ja, gas is schoner dan kolen en olie, dus dat ze in sommige landen overstappen naar gas is goed te begrijpen. Wij hebben die overstap echter 60 jaar geleden al gemaakt.
Zijn idee om meer budget te investeren in isolatie kan ik overigens alleen maar onderschrijven.
Dan wordt het sneller makkelijker om van het gas af te gaan :)
Smeulders ziet ook mogelijkheden in synthetisch aardgas. Gemaakt uit groene waterstof en koolstof uit de CO2 in de lucht, of uit CO2 afgevangen bij gas- en kolencentrales en industrie.
Groene waterstof komt uit electrolyse van water m.b.v. wind- en zonne-energie (duurzaam). Nadeel is dat bij iedere stap in het chemisch proces verliezen optreden, maar als je voldoende zon/wind energie kan opwekken valt het weer mee.
Daarnaast zullen we nog jaren gas moeten importeren helaas… en vooral het bestaande aardgasnet niet opdoeken.
Ook een proef/systeem van warmtepompen op wijkniveau die warmte uit water (rivieren,kanalen,plassen) halen en via een warmtenet naar de woningen brengen, wordt overwogen in de edelsteenbuurt in Alphen ad Rijn...
Alle oplossingen zijn kostbaar en lastig, ook individuele lucht-warmtepompen in woonhuizen. Isolatie is prima, maar in oudere huizen nooit optimaal , wel in de nieuwbouw. Ik wacht dus nog even met grote investeringen in mijn huis van eind jaren 60..
Het hele verhaal over waterstof is mij nog niet erg duidelijk.
Wat ik er van begrijp is er heeel veel energie voor nodig om waterstof te maken. Dus een serieus extra stuk zon en wind.
Daarnaast wordt in het proces naar waterstof en van waterstof naar elektriciteit ook weer beperkte beschikbare grondstoffen (iridium, ruthenium, platina) verbruikt, waarvan mij echter niet duidelijk is hoe snel/veel daarvan verbruikt wordt.
Gemeenten moeten eind dit jaar aangeven hoe zij van het gas af denken te gaan.
Tot die tijd zou ik een gemiddelde gebruiker niet adviseren om aan de warmte pomp, al dan niet lucht - water danwel lucht - lucht over te stappen. Daarvoor moet je nog wel een beetje een afwijking hebben :)
Wel kun je als je CV aan vervanging toe is ipv een nwe te kopen overwegen om er 1 te huren, voor een paar jaar. In ieder geval totdat duidelijk is wat en wanneer er iets in jouw wijk gaat gebeuren.
Overigens zijn lucht - water warmte pompen met de huidige subsidie niet zo heel erg duur (is natuurlijk subjectief :)) en kunnen ook in minder ideale omstandigheden al een bijdrage leveren.
En mogelijk zijn lucht - lucht warmtepompen (omgekeerde airco’s) in veel gevallen ook een goede aanvulling. Die systemen zijn vaak ook nog weer een stuk goedkoper en ook al een heel volwassen markt.
Isolatie is vaak ook al best een goede start mee te maken.
Zelfs in mijn huis van 1896.
Voor veel woningen zal gelden dat er relatief veel glas is.
Dat vervangen door HR++ glas, of in ieder geval glas met een vergelijkbare isolatiewaarde, zal in veel gevallen al een boel schelen.
Al was het maar in verbeterede comfort beleving.
Vervolgens kun je eens checken of je CV installatie optimaal functioneert en daarna wat eperimenteren met het verlagen van de CV aanvoer temperatuur.
Dat hoeft je allemaal de kop niet te kosten.
Zeker niet als je de besparing van elke stap die je neemt weer investeert in een voglende stap.
Zoals gezegd: het hoeft allemaal niet morgen klaar te zijn.
Bedankt Anne voor je goede adviezen. Waterstof is nogal lastig verhaal ;
grijze waterstof is gemaakt uit aardgas , niet duurzaam,
blauwe waterstof idem maar met opvang van CO2 en opslag CO2 onder de grond, ietsje beter,
groene waterstof komt uit electrolyse van water met behulp van stroom ; als je de stroom opwekt met veel zon en wind is het wel duurzaam.
Waterstofgas kan je bijstoken in energiecentrale of bijmengen in aardgas (branders aanpassen) ; het geeft geen CO2 uitstoot alleen water.
Er zijn ook al waterstof-autos met brandstofcellen en electromotor ; kost helaas 70 a 80 mille..
Als je groene waterstof en koolstof uit CO2 chemisch samenvoegt tot synthetisch aardgas ben je aardig duurzaam bezig en het kan in het gewone aardgasnet. Probleem is heel veel zon en windenergie nodig dus grote oppervlakte op land of zee. Voordeel van waterstof is dat je het als tijdelijke opslag van energie kan gebruiken als er teveel zon en wind is,
Mijn huis (2 pers vrijstaand 1969) is label D (matig dus) met vloerisolatie en dunne dak- en muur-isolatie, HR glas beneden ,gas 1600 m3 , electra 1500 Kwh per jaar. Isolatie kan beter.. Misschien komt er een wijk verderop een warmtenet met gebruik van water uit de plas of de Rijn (via warmtepomp) dus we hebben nog even geduld.
Reageer
Meld je aan
Heb je al een account? Inloggen
Log in om te kunnen reageren, een vraag te stellen of discussie te starten.
InloggenEigen Huis Community
Log in om te kunnen reageren, een vraag te stellen of discussie te starten.
InloggenEnter your E-mail address. We'll send you an e-mail with instructions to reset your password.