Skip to main content
Er is veel onduidelijkheid over de werking van warmtepompen en welke keuzes er gemaakt kunnen worden. In het stukje 'Warmte voor Warmtepompen' (zie de bijlage) heb ik naast de werking ook de voor- en nadelen van de verschillende types warmtepomp besproken.



Aanbevolen: de enquête over bodembronnen.

Aanbevolen: mijn eigen webstek.


Wat overbleef voor ons als keuze is elektrisch verwarmen (bij goede isolatie hoeft dit maar beperkt, bij lage investering) en vloerverwarming aanleggen. Dit laatste wordt waarschijnlijk onze keus, voornamelijk gedreven door comfort en het feit dat de reeds geinstalleerde wtp nog voldoende overcapaciteit heeft hiervoor."wtp" is een ventilatiewarmtepomp die de cv-leiding bij verwarmt ? In dat geval is de warmtebron de warmte binnen het huis. Volgens mij is dat alleen gunstig in een groot huis waar de ruimte waar de wtp staat en het te verwarmen deel goed gescheiden zijn. Door extra te ventileren met de ventilatiewarmtepomp verliest men warmte in de ruimte waar de buitenlucht wordt aangezogen (bij voorbeeld de zolder). Zo kan je dus die warmte 'oppompen' (samen met de mechanische/elektrische energie die de pomp verbruikt) tot een temperatuur waar je bijvoorbeeld de huiskamer kan opwarmen. Omdat je met een ventilatiewarmtepomp warmte van binnenshuis benut zal het rendement bij extra ventileren volgens mij niet hoog zijn.




Met wtp bedoel ik onze grond warmtepomp, excuus voor de verwarring.

Wij hebben geen CV, alleen deze warmtepomp, en gaan deze warmte (met COP van bijna 6) ook voor de bovenverdieping gebruiken.


Wat overbleef voor ons als keuze is elektrisch verwarmen (bij goede isolatie hoeft dit maar beperkt, bij lage investering) en vloerverwarming aanleggen. Dit laatste wordt waarschijnlijk onze keus, voornamelijk gedreven door comfort en het feit dat de reeds geinstalleerde wtp nog voldoende overcapaciteit heeft hiervoor.


"wtp" is een ventilatiewarmtepomp die de cv-leiding bij verwarmt ? In dat geval is de warmtebron de warmte binnen het huis. Volgens mij is dat alleen gunstig in een groot huis waar de ruimte waar de wtp staat en het te verwarmen deel goed gescheiden zijn. Door extra te ventileren met de ventilatiewarmtepomp verliest men warmte in de ruimte waar de buitenlucht wordt aangezogen (bij voorbeeld de zolder). Zo kan je dus die warmte 'oppompen' (samen met de mechanische/elektrische energie die de pomp verbruikt) tot een temperatuur waar je bijvoorbeeld de huiskamer kan opwarmen. Omdat je met een ventilatiewarmtepomp warmte van binnenshuis benut zal het rendement bij extra ventileren volgens mij niet hoog zijn.
Hallo JWD,



In je stukje mis ik de ijsbuffer i.c.m. een water/water warmtepomp.

Hierbij wordt de verwarmingswarmte uit de buitenlucht of uit de ijsbuffer gehaald.



Een nadeel van een open bron kan zijn dat diverse gescheiden waterlagen doorboord worden en zich zo kunnen mengen. Dit kan een risico geven voor de drinkwatervoorziening. Ook is er nog niet overal veel aandacht voor het goed inregelen (energie neutrale werking, uit bodem gehaalde warmte moet ook weer teruggebracht worden) van bodembronnen. Bij gebruik van een ijsbuffer i.c.m. een water/water warmtepomp is dit niet het geval.



Het voordeel van een ijsbuffersysteem is, dat als de benodigde warmte uit de lucht gehaald wordt, tegelijkertijd ook de PV-panelen gekoeld worden. Gekoelde PV-panelen geven meer opbrengst t.o.v. niet gekoelde panelen. In de zomer wordt de ijsbuffer verwarmd, zodat als de buitentemperatuur lager is dan de temperatuur van de ijsbuffer, de ijsbuffer als warmtebron gebruikt wordt. Hierdoor zou dit systeem een nog beter rendement halen dan een bronsysteem.



Zijn er hier al mensen die praktijkervaringen hebben met een ijsbuffersysteem?



Mvg, Ronald
Beste mensen,

In de door de provincie Overijssel vereiste jaarrapportage over de prestaties van ons bodemwarmtesysteem is er sprake van SPF (seasonal performance figure). Dit getal zou dus slaan op de prestaties gedurende het hele rapportage jaar. De term COP zou volgens de deskundigen een momentopname kunnen betekenen. Ter info: we hebben een Nibé F 1245 - 8 warmtepomp.


Er is veel onduidelijkheid over de werking van warmtepompen en welke keuzes er gemaakt kunnen worden. In het bijgaande stukje heb ik naast de werking ook de voor- en nadelen van de verschillende types warmtepomp besproken.Goed stuk. Het laatste deel over de eenheden en het omrekenen maakte mij wat onzeker. Ik heb altijd begrepen dat je mag zeggen dat 1000 kWh overeenkomt met 100 m3 aardgas. Maar klopt dat wel?




Het laatste deel over de eenheden* eindigt met:

"Dan levert 1000 m3 aardgasequivalent = 9,3 MWh aan warmte op. (Ietsje naar boven afgerond komt dus 1000 m3 aardgas overeen met 10.000 kWh warmte.) Een warmtepomp met een COP van 5 heeft daarvoor 9,3/5 = 1,86 MWh nodig (bij een COP van 5).

Wil je dus omrekenen van gasverbruik naar elektra, dan is als vuistregel te gebruiken:

1000 m3 aardgas komt overeen met 2000 kWh elektriciteit voor een warmtepomp."



Dus jouw opmerking klopt wanneer 'gewone' elektrische verwarming (COP = 1) wordt gebruikt. Bij toepassing van een warmtepomp wordt het elektraverbruik een factor 5 lager (bij een COP = 5). Dan komt dus 200 kWh overeen met 100 m3 aardgas.



* Laatste versie, zie mijn webstek www.nautilus-educatief.nl
Deze opmerking bestrijdt ik niet, vraag me wel af of 1 van de links die ik vermeld heb bekeken is.



Ik heb de eerste link bekeken. Ik wil hierbij opmerken dat PV panelen geschikt maken als PVT panelen ook een behoorlijke investering is. Zonder isolerende glas laag boven de bestaande lagen van het PV paneel e.d. treedt er namelijk nagenoeg geen verwarming op. Alleen op hete zomerse zonnige dagen met weinig wind (eigen ervaring), het PV-rendement loopt dan wel terug maar als je voor dat zelfde geld (ergens anders) extra panelen legt heb je die extra opbrengst ook. Met die PVT panelen heb je dan dus een warmtebuffer in de "ijsbuffer". Dan geldt weer de natuurkundige wet dat afkoeling van water (4,2 joule per graad) in geen verhouding staat met de door de fabrikant beloofde stollingswarmte van 334 joule en derhalve de berekende besparing aan 300 m3 gas.
De jaarlijkse gemiddelde buitentemperaturen kun je gewoon van het CBS afhalen en voor 2017 was die in Nederland gemiddeld over het hele jaar 10,93 graden dat is dus 0,7 graden verschil met de bodem die 11,0 graden is volgens jou artikel. Dus qua COP gemiddeld over het jaar zouden bijna gelijk.



Heel uw post klopt op dit na dan: De gemiddelde JAARLIJKSE buiten temperatuur doet natuurlijk niet ter zake. Het gaat natuurlijk alleen om de gemiddelde buiten temperatuur tijdens het Stookseizoen.



Verder zijn er overigens forumleden die verklaren dat ze met een lucht water warmtepomp hun huis verwarmen met gewone radiatoren (en dat nog zonder de relatief goedkope en zuinige radiatoren ventilatoren). En dat nog afgezien van het feit dat ze toe hadden komen met een nog goedkopere lucht lucht warmtepomp (waarbij volgens mij het rendement hoger is dan bij lucht-water warmtepomp aangezien in dat geval ook het temperatuursverschil tussen cv-systeem en kamertemperatuur overbrugd moet worden.



Heel de discussie over lucht en water warmtepompen wordt volgens mij ook vervuild door het feit dat men meent totaal van het gas af te moeten. Aardgas en cv-ketels als nationale reserve is nog altijd goedkoper dan het achter de hand moeten hebben van voldoende capaciteit van elektriciteitscentrales (die dan ook nog eens op dat zelfde verguisde aardgas moeten draaien) voor onverhoopte strenge vorstperiodes.



Men kan namelijk ook kiezen voor een goedkope lucht lucht warmtepomp en het bespaarde geld investeren in extra isolatie en of rolluiken zodat je in de zomer ook geen koelfunctie nodig hebt om je huis te koelen (koelen is met grondwater als warmte c.q. koelbron veel goedkoper dan met een lucht warmtepomp)
Beste mensen,

In de door de provincie Overijssel vereiste jaarrapportage over de prestaties van ons bodemwarmtesysteem is er sprake van SPF (seasonal performance figure). Dit getal zou dus slaan op de prestaties gedurende het hele rapportage jaar. De term COP zou volgens de deskundigen een momentopname kunnen betekenen. Ter info: we hebben een Nibé F 1245 - 8 warmtepomp.




Zoals de SPF door de provincie wordt gedefinieerd, hangt die nauw samen met de SCOP:

SCOP = SPF + 1. De S slaat steeds op de gemiddelde waarde. Een en ander wordt uitgelegd in appendix I van mijn stukje, binnen te halen in deze topic 'Warmte voor Warmtepompen'.
Er is veel onduidelijkheid over de werking van warmtepompen en welke keuzes er gemaakt kunnen worden. In het bijgaande stukje heb ik naast de werking ook de voor- en nadelen van de verschillende types warmtepomp besproken.

Goed stuk. Het laatste deel over de eenheden en het omrekenen maakte mij wat onzeker. Ik heb altijd begrepen dat je mag zeggen dat 1000 kWh overeenkomt met 100 m3 aardgas. Maar klopt dat wel?
Ik neem aan dat je het hele jaar als gemiddelde moet tellen omdat het natuurlijk ook fijn is om lekker onder een warme douche te kunnen staan of te wel de warmtepomp doet zowel de verwarming van het huis als van het sanitair water.

Klopt maar voor het tapwater heb je de warmtepomp veel minder nodig dan voor ruimte verwarming. En als men dan ook zonnepanelen heeft wordt het al helemaal jammer dat men na vervanging van de salderingsregeling (of tijdelijke overproductie van PV-stroom als inmiddels de hele wijk zonnepanelen heeft) uit pure ellende over moet gaan op een door zonnestroom verwarmde elektrische boiler.
Hallo Driepinter,



Wellicht dat de volgende links een beter beeld kunnen geven over de werking van een ijsbuffersysteem:

https://www.viessmann.nl/nl/Eengezinswoning/warmtepompen/eis-energiespeicher/ijsbuffersysteem.html, https://www.solareis.nl/zo_werkt_het.html,https://aliusenergy.nl/solarp/volthera, https://www.solarenergybooster.nl/, https://www.solarfreezer.nl/hoe-werkt-het/ en https://solarmagazine.nl/u/magazine/sm3-2018.pdf#page=20. Dit zijn een aantal willekeurig genomen sites met informatie. Dit om niet blind te varen op de informatie van 1 partij.



Niet iedereen heeft de ruimte om een heel groot aantal pv-panelen te plaatsen, dus uw opmerking hierover zal niet overal realiseerbaar zijn.



Theoretisch lijkt mij, bij een voldoende geïsoleerd pand met een niet heel groot dakoppervlak, een ijsbuffersysteem een zeer goede oplossing voor een gasloos pand te kunnen zijn.



Mvg, Ronald
Bij een luchtgevoed systeem en ook ijsbuffersysteem is de SCOP wel van belang. Afhankelijk van de buitentemperaturen gedurende een jaar/seizoen, zal de COP bij die systemen veranderen.

Lijkt mij niet bij een ijsbuffersysteem aangezien de temperatuur van het (smeltend) ijs bij elke buitentemperatuur immers het zelfde is, namelijk 0 graden. Of zelfs nog lager, want als dit systeem om de een voor mij onbegrijpelijke reden, gekoppeld worden met PVT-panelen zal in dat water immers ook antivries moeten zitten.



Een ijsbuffersysteem heeft misschien een ander voordeel zoals geen buitenventilator nodig maar het rendement zal het nooit ten goede komen.



Verder heeft u het over panelen die warmte opnemen. Ik begrijp niet wat dat met het ijsbuffersysteem met de schijnbaar gewenste brontemperatuur van nul graden te maken heeft. PVT-panelen leveren in de zomer als ze door water gekoeld worden inderdaad een hoger rendement op maar 1. Op een PVT panelen zit een glazen isolatielaag die in de winter dan wel warmte kunnen leveren maar door minder lichtinval (vooral bij een lage hoek) ook een lagere opbrengst hebben. PVT panelen hebben bij warm weer dan wel een hoger rendement maar als u voor dat zelfde bedrag nu eens extra gewone panelen weglegt heeft u die (extra) opbrengst, vooral in de winter, ook.



Ook zijn PVT panelen zwaarder en zal het dak er dus voor geschikt moeten zijn.
Hallo Driepinter,



Doordat de voeding bij een bronsysteem bijna altijd constante temperatuur heeft is de SCOP niet van belang en kijk je daarbij alleen naar de COP.



Bij een luchtgevoed systeem en ook ijsbuffersysteem is de SCOP wel van belang. Afhankelijk van de buitentemperaturen gedurende een jaar/seizoen, zal de COP bij die systemen veranderen. Daarom is het voor dit soort systemen vooral belangrijk om naar de SCOP te kijken. Deze waarde zegt iets over de gemiddelde COP gedurende een jaar/seizoen.



Als de luchttemperatuur hoger (ca. >12 graden) is dan de watertemperatuur van een bronsysteem (ca. 10-12 graden continue), zal op dat moment het bronsysteem een mindere COP hebben dan het luchtsysteem.

Bij een lagere temperatuur is dat uiteraard omgekeerd.



Bij een ijsbuffersysteem zal de COP bij hogere luchttemperaturen t.o.v. watertemperatuur dus beter zijn dan bij een bronsysteem..

Bij een ijsbuffersysteem zal de COP bij een hogere temperatuur van de ijsbuffer t.o.v. de buitenluchttemperatuur ook hoger zijn. Ook zullen als de zon schijnt de pv-panelen opwarmen en deze (extra) warmte, t.o.v. de buitentemperatuur, wordt ook nog eens benut door de warmtepomp van een ijsbuffersysteem.



Het verschil tussen goede luchtsystemen en bronsystemen qua (S)COP wordt steeds kleiner.

Als een ijsbuffersysteem, theoretisch bekeken, een betere SCOP kan halen dan een luchtsysteem, is het dus niet onmogelijk (misschien zelfs wel waarschijnlijk) dat een ijsbuffersysteem gedurende een jaar/seizoen een hogere (S)COP behaalt dan een bronsysteem.



Daarbij zullen door de koeling van de pv-panelen bij een ijsbuffersysteem, die panelen tot wel 10 procent meer elektriciteit kunnen leveren wat ook weer mooi meegenomen is.



Vandaar mijn vraag of er hier al mensen zijn die praktijkervaringen hebben met een ijsbuffersysteem.

Praktijk en theorie komen nl. niet altijd overeen.



Mvg, Ronald
@Ronald Het rendement van een warmtepomp is afhankelijk van het temperatuursverschil dat overbrugd wordt. Hoe lager het temperatuursverschil hoe hoger het rendement. Ik zou niet weten waarom deze natuurkundige wet in eens zou veranderen als bodemwarmte van 10 graden Celsius vervangen wordt door de temperatuur van nul graden van smeltend ijs.
@Driepinter Uit "pure ellende over moeten? gaan op een met pv-stroom verwarmde elektrische boiler" na het vervallen/vervangen van de salderingsregeling? Kan je dat uitleggen?
@Driepinter Uit "pure ellende over moeten? gaan op een met pv-stroom verwarmde elektrische boiler" na het vervallen/vervangen van de salderingsregeling? Kan je dat uitleggen?



Na vervanging van de salderingsregeling ga je voor de in de winter afgenomen kWh's het volle pond betalen terwijl je over je zomersoverschot slechts de vergoeding van je energieleverancier krijgt. Minister Wiebes belooft in zijn plannen nog wel een terugleversubsidie (dus bovenop de terugleververgoeding die je van je energieleverancier krijgt) maar in zijn plannen kunnen deze ook beperkt worden, wat betreft opbrengst per jaar en lengte van de terugleversubsidieregeling. Wiebes belooft nog wel dat de terugverdientijd voor economisch aangelegde zonnepanelen (dus wat betreft ligging en grootte) van minimaal 7 jaar. Samen met de mogelijkheid dat er in de zomer 's middags een landelijk overschot aan zonnestroom ontstaan kan je dus inspelen op het feit dat je tijdens de productiepiek uren een betere bestemming voor die kWh's moet zoeken.



https://community.eigenhuis.nl/zonnepanelen-11/wie-is-bevreesd-voor-de-wijziging-van-de-salderingsregeling-134

Reageer